Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
PartiiRobotniczejusteruwładzy.Począteklatosiemdziesiątychcechował
jużbrakpodstawowychtowarówkonsumpcyjnych,awefekciestalewy-
dłużającesiękolejkidosklepów.Choćczęśćprzywództwapolitycznego
zdawałasobiesprawęzkoniecznościreform,tojednakżewszelkiepróby
modernizacyjnepogłębiałyprzekonanie,iżsystemkomunistycznyjest
wgruncierzeczyniereformowalny4.Nadciągającatransformacjaustrojo-
wanapolugospodarczymwymagałaradyklanychdziałańmodernizacyj-
nych.Koniecznaokazałasięzmianazakresuisposobudziałaniainstytucji
orazurzędów.Przedewszystkimjednakniezbędnebyłookreśleniena
nowoudziałupaństwawprocesachgospodarczych,zwłaszczarozstrzyg-
nięcie,czyiwjakimzakresiepaństwopowinnobyćwłaścicielemprzed-
siębiorstwiwjakisposóbpowinnolubteżniepowinnointerweniować
wdziałaniegospodarki.Koniecznościąstałosięznalezienieodpowied-
niejformułyfunkcjonowaniazwiązkówpracodawcówipracobiorców,
atakżestworzenienowychuregulowańprawnych,odpowiednichdla
funkcjonowaniagospodarkirynkowej.Zasadniczaróżnicamiędzyspo-
sobembudowaniainastępniedziałaniagospodarkirynkowejnaZacho-
dzie,awPolscepolegałanamechanizmachorazpraktyceekonomicznej.
Wkrajachkapitalistycznych,systemkształtowałsięprzezdziesięciolecia
iewoluowałwrazzezmianamispołecznymi.Wnaszymkrajumusiałbyć
wprowadzonysztucznieitowwarunkachdużoobciążeniagospodarcze-
goorazzłejsytuacjimakroekonomicznej5.Innymisłowy,toconaZacho-
dziewypracowywanoorazpraktykowanoprzezlata,wPolscestaranosię
„zainstalować”wjednejchwili.
Wkrajachpostkomunistycznychprzyjmowanoróżnewariantyprze-
kształceńgospodarczych.PrzykładowonaWęgrzechstaranosięabywraz
zkoniecznymiprzeobrażeniamistrukturalnymiiinstytucjonalnymi,po-
budzaniegospodarkiniewiązałosięzdrastycznymizmianamipoziomu
życialudzi.Zczasemwarianttenzaczętookreślaćjakoumiarkowany.
ZupełnieinaczejsytuacjaprezentowałasięwNRD,którazostałainkor-
porowanadoRFN,wwynikuczegonierentowneprzedsiębiorstwapań-
4Ibidem,s.119.
5Zob.Z.Chojnicki,T.Czyż,J.J.Parysek,Przekształceniaidylematypolskiejgospo-
darki[w:]Procesprzekształceńspołeczno-gospodarczychwEuropieŚrodkowejiWschod-
niejpo1989roku,red.F.W
.Carter,W
.Maik,Toruń1995,s.15-36.
