Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
UniaEuropejskajakowspólnotakulturowa
zanychzewszystkimiprzejawamiludzkiejdziałalności,odarchitektury,
rzeźby,sztukplastycznych,politeraturę.Taostatniastałasięświadectwem
nowegopodejściadozagadnieńżycialudzkiegoijegolosu,coznalazłoswój
wyrazwdramaciegreckim.Byłonniedoścignionymwzorcemtwórczości,
skierowanejkurozwiązywaniuzawiłychzagadekludzkiejegzystencji.To,co
dotychczaspozostawałoukrytewpostacimisteriówgreckichlubwformie
mitycznychobrazów,zostałoterazotwarte,dostępnedlaogółu,dlaniewta-
jemniczonych.Oznaczałotozasadniczązmianęwsferzeświadomościindy-
widualnejizbiorowej.Sztukagreckaodegrałaistotnąrolęwtworzeniusię
antycznegosystemuwartości.Przezniąwyrażałsięnajpełniejduchgrecki.
Równieżgreckisystemreligijnywpływałwistotnysposóbnakształto-
waniesiękulturygreckiej.Byłaonagłębokoprzenikniętaelementamire-
ligijnymi.Mimonowychformwyrazudawny,mitycznysposóbprzekazu
wsferzereligijnejwystępowałnadal.Scalałsięonzpowstającąirozwi-
jającąsiękulturąintelektualną.Niewystępowałwtymprzypadkurozdź-
więkmiędzytym,cointelektualne,atym,coprzynależałojeszczedosfery
mitu,chociażmożnasięteżspotkaćzkrytycznymiopiniamifilozofówgrec-
kichodnośniedowiarywbóstwaczyteżuprawianiapraktykreligijnych28.
Wkulturzeantycznejczynnikreligijnyodgrywałjednakzawszeistotnąrolę,
stającsięjejintegralnymskładnikiem.PoliteistycznysystemwierzeńGre-
kówoddziaływałsilnienastosunekczłowiekadonatury,którajawiłasię
mujakoożywiona,zamieszkałaprzezliczneistotyboskieipółboskie.To
znajdywałoswójwyrazwsakralizacjinatury,uznawaniujejzawpełnioży-
wioną,zarównowwymiarzeczystoziemskim,jakikosmicznym29.
Wartościkulturyantycznej,atakżeichobecnośćwposzczególnych
dziedzinachżycia,natrwałewpisałysięwdziedzictwoeuropejskie.Nie
sposóbzrozumiećwspółczesnejkulturyeuropejskiejbezodwoływaniasię
doAntyku.Byłonobecnywsposóbotwarty,świadomylubnieświadomy,
przezcałyokresrozwojukulturyeuropejskiej.Przybierałwróżnychokre-
sachhistorycznychodrębneformy,byłbezpośredniowidocznylubbardziej
ukryty,alewystępowałzawsze.Wtymteżznaczeniukulturaantycznastała
sięnaturalnymskładnikiemkulturyeuropejskiej.
Kulturaantycznaznajdowałabezpośrednieodzwierciedleniewzróżnico-
wanychformachżyciaspołecznego.Dotyczyłotozjednejstronykonkretnych
28Sokrateszwracałuwagęnapostępującyprocesdegeneracjiżyciareligijnego,które
jegozdaniemzaczęłozatracaćswójżywycharakter,stającsięcorazbardziejsformalizowane.
29Wreligiigreckiejwystępowaławyraźnazasadadotyczącatraktowaniabytumaterial-
negojakoprzejawusiłboskich,kosmicznych.
