Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Europejskipluralizmkulturowy
43
kulturowychtakżemaznaczenie.Możnaponadtowskazaćtunawystępo-
wanieprocesówocharakterzemakrohistorycznym–wielkieprzestrzenie
kulturalne(cywilizacje),atakżenaprocesydokonującesięwewnątrztych
wielkichprzestrzeni,związaneztworzeniemsięirozwojemmikrokultur
ocechachautonomicznych.
Wprzypadkuprocesuintegracjieuropejskiejzagadnienierelacjizacho-
dzącychmiędzypierwiastkamiuniwersalnymiapartykularnymimaistotne
znaczenieijestprzedmiotemszczegółowychbadań.Badaniateróżniąsię
jednakzarównopodejściemmetodologicznym,jakistanowiskamizajmo-
wanymiprzezposzczególnychbadaczy.Wproblematycetejpojawiasiętak-
żeniebezpieczeństwoujmowaniazagadnień,związanychzrelacjąmiędzy
uniwersalnymiapartykularnymiwartościami,zperspektywyideologicznej,
którazakłócamerytorycznydyskurs,przesuwającgowkierunkuferowaniu
arbitralnychsądówiwykorzystywaniadocelówpolitycznych.Wydajesię
zatem,żebadanianadsystemamiwartościwewspółczesnejEuropie,atak-
żebadaniawpływów,mającychsweuwarunkowaniahistoryczne,powinny
byćprowadzoneprzyużyciudającychsięjednoznacznieokreślićpodstaw
metodologicznychorazprzyunikaniudyskusji,wykraczającejpozaramy
dyskursuocharakterzenaukowym.
Wwymiarzeeuropejskimmamydoczynieniaztegotypuprocesami.
Pierwszydotyczypowstawaniairozwojukulturyeuropejskiej,pojmowanej
wskaliogólnocywilizacyjnej.Drugidotyczyzaśzmianzachodzącychwe-
wnątrztejżeprzestrzeniitworzeniasiękulturlokalnych.Odsamegopo-
czątkuformowaniasiękulturyeuropejskiejwystępowałosprzężeniewarto-
ściocharakterzelokalnymzwartościamiocharakterzeogólnym.Towłaśnie
zderzenietychdwutypówwartościstałosięistotnązasadąrozwojukultury
europejskiej.Wartościuniwersalneniemogłypowstaćirozwinąćsiębez
relacjizwartościamilokalnymi.Wprzypadkuformowaniasiękulturyan-
tycznejGrecjimożnawyraźnieobserwowaćtegotypuproces.Poszczególne
etapyrozwojukulturygreckiejzawieraływsobietwórcząsyntezętego,co
lokalneztym,coogólne,comożnaodnieśćdoduchagreckiego,aconastęp-
niestałosiętrwałymelementemkulturyeuropejskiej.Takimechanizmdo-
tyczyteżokresurzymskiego,którystworzyłwarunkiuniwersalnejkultury
śródziemnomorskiej,zachowującjednakjejlokalnewartości,przejawiające
sięwróżnorodnychpostaciachżyciaduchowego.Wreszcieśredniowiecze
wswymdążeniudouniwersalizmuniepozbawiłokulturyeuropejskiejjej
lokalnegokolorytu,którywnastępnejepocedałosobieznaćzcałąmocą
wpostacirozwijającychsiękulturnarodowych.
