Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Europawroku1843
Kolejunicestwiłaprzestrzeńizostałnamjużtylkoczas(...)MożnadziśodbyćpodróżdoOrleanuwczteryipółgodzinyinie
trzebawięcej,bysiędostaćdoRouen.Pomyślmytylko,cobędzie,gdyliniedoBelgiiiNiemieczostanąukończoneizłączą
sięzistniejącymijużtrasamikolejowymi.Mamwrażenie,żegóryilasywszystkichkrajównapierająnaParyż.Nawetteraz
czujęniemieckielipy;faleMorzaPółnocnegouderzająomojedrzwi.
HeinrichHeine,1843
I
Oósmejwieczorem3listopada1843rokuwypełnionypobrzegiteatrBolszojwSanktPetersburgu
czekałzniecierpliwością,ażkurtynapójdziewgórę.Publicznośćstawiłasiętłumnie,byzobaczyć
wybitnąsopranistkęPaulineViardotwjejdebiucienarosyjskiejziemiwroliRozynyz
Cyrulika
sewilskiego
.Wpierwszychrzędachparteru,wfotelachsiedzielinajwyżsirangąoficjeleImperium
Rosyjskiego,wszyscywefrakach,wtowarzystwieżonicórekwwiększościwystrojonychnabiało,jak
nakazywałasezonowamoda.Zanimiusadowilisięministrowiewstrojachwieczorowychioficerowie
wmundurach.Niedałobysięznaleźćwolnegomiejscaanina
bel-étage
,aniteżwżadnej
zprywatnychlóżnaczterechniższychkondygnacjach,gdzieszlachtastawiłasięwkomplecie,
połyskującbrylantamiwświetlekagankówogromnegożyrandola.Nanajtańszychmiejscachpiątej,
awięcostatniejkondygnacji,powyżejkandelabru,studenci,urzędnicyimelomanicisnęlisię
naławkachiwyciągaliszyje,byujrzećchoćkawałeksceny.Całeaudytoriumażbuzowałozemocji,
gdyspóźnialscyzajęlimiejscairozpoczęłasięuwertura.Nadchodzącywystępsłynnejśpiewaczki
wtowarzystwieGiovanniegoRubiniegoijegowłoskiegozespołuwokalnegobyłodwielutygodni
jedynymznaczącymtematemrozmównapetersburskichsalonach.Prasanagłaśniałatowydarzenie
takżarliwie,żejednazgazetpróbowaławyjśćprzedszeregiopublikowałarecenzjępierwszego
występuViardot–wrazzopisemdzikiegoaplauzupubliczności–dwadniwcześniej,niżdoniego
doszło[1].
Viardot-Garcia,bopodtakimnazwiskiemwówczasjąznano,zrobiłanawszystkichwrażenieswoją
aparycją.Zdługąszyją,„wydatnymi”oczamiiciężkimipowiekamiwyglądałaniecodziennie
iegzotycznie,niektórzyrzeklibynawet,żejejfizjonomiabyłacokolwiekkońska;alełaskawyuśmiech
ipiwne,skrzącesięinteligencjąoczy,atakżewyrazistamimikaPauline,któraodzwierciedlałażywy
temperament,nadawałyjejintrygującyrys.„Brzydkanabogato”–takjąokreśliłrosyjskiminister
sprawzagranicznychhrabiaKarlNesselrodewdzieńpetersburskiegodebiutu.PoetaHeinrichHeine,
znanykpiarz,uważał,żePaulinebyłataknieatrakcyjna,żewręczpiękna[2].
Głosbyłkluczowydlajejczarującejscenicznejprezencji.Wyróżniałsięniezwykłąsiłą,nadzwyczajną
skaląiwszechstronnością.Niebyłtogłosmiękkianikrystalicznieczysty–niektórzytwierdzili,
żebrzmigardłowo–alejegodramatycznaekspresjaiemocjonalnaintensywnośćpasowałyzarówno
dotragedii,jakidocygańskichpieśnizHiszpanii,którePaulinezwykłaśpiewać(CamilleSaint-Saëns
przyrównałgodosmaku„cierpkichpomarańczy”[3]).ClaraSchumann,którawsierpniu1843roku
słuchałaViardotwParyżu,stwierdziła,że„nigdyjeszczeniespotkałasięzkobiecymgłosemtego
typu”[4].Rosjaniepodzielalitenpogląd.„Słyszeliśmywielepierwszorzędnychśpiewaczek,ależadna
nieujęłanaswtensposób”,pisałopetersburskimdebiuciejedenzkrytyków.„Oszałamiającaskalajej
głosu,jegoniezrównanawirtuozeria,jegomagiczna,srebrzystatonalność,wszystkietepasaże,
zaktóryminawetwprawneucholedwomogłonadążyć–nigdywcześniejniesłyszeliśmyniczego
podobnego”[5].Gdykurtynaopadłaporazostatni,publicznośćjeszczedziewięćrazywywoływała
Paulinenascenę,wszyscystali,niktniekierowałsiędowyjścia.Trwałotopełnągodzinę.
Rosyjskapublicznośćkochałaoperę,aspontanicznyentuzjazmwidzówzachwycił
Viardot[6].KolejnegowieczoruwscenielekcjiśpiewuzaktudrugiegoPaulinewykonałapopularną
rosyjskąarię,czymrzuciławidzównakolana.Wzięłanawetparęlekcjirosyjskiego,żebyopanować
dykcję.Byłtorodzajpopisów,najakieczęstosięzdobywała,abypodbićsercazagranicznej
publiczności.CaraMikołajazachwyciłatakbardzo,żepierwszywyraziłaplauz,anastępniepodjął
śpiewaczkęwcarskiejlożyirankiemprzesłałjejparędiamentowychkolczyków,którezmiejscatrafiły
Paulinedoprzekonania[7].
Zachwytosiągałcoraztonoweszczytyzkażdymkolejnymwystępem.Imdłużejtrwałsezon–apo
debiuciew
Cyrulikusewilskim
przyszłyrówniegłośnerolew
Otellu
Rossiniego,
Lunatyczce
Belliniego
i
ŁucjizLammermooru
Donizettiego–tymwyraźniejsamaViardotczuła,żejejgłoszwieczoru
nawieczórbrzmicorazlepiej.Każdąjejarięoklaskiwanowśródokrzykówzachwytu.Pokażdymakcie
obsadęwielokrotniewywoływanonascenę,zwłaszczaViardot.Nakoniec
Lunatyczki
onajedna
musiaławyjśćprzedkurtynępiętnaścierazy.Caryca,którazajmowałamiejscewbocznejloży
nawysokościkurtyny,rzuciładostópprimadonnykamelię.Złamałatymsamymcarskizakazrzucania
