Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewangeliazbawienia.Polskalewicachrześcijańska,tomI
książkiniemieszcząsięwściśleokreślonejwizjilewicowościczysocjalizmu.Bylinludźmilewicy”
jrzecznikamisocjalizmu,bosamiprzypisywalisobietakieintuicjeideowe,nierzadkosyntety-
zującwłasnąnlewicowość”zpostępowością,demokratyzmemczyteżradykalizmem.Nieinaczej
jestznchrześcijaństwem”.Nietylebyłtodlanichsystemreligijny,stylmyśleniareligijnego,ile
źródłomotywacjidoorganizacjiirozstrzygnięciaładuspołeczno–politycznego.Tworzącprogramy,
wizje,wysuwającmniejlubbardziejkonkretnedezyderaty(polityczne,społeczne,ekonomiczne)
czerpalipełnymigarściamizEwangelii,nauczaniaChrystusaiApostołów.Bliższaimbyławizja
chrześcijaństwapierwotnego,niezinstytucjonalizowanego,wichprzekonaniunczystego”innie-
skażonego”naturalnąsłabościączłowieka(takżeduchownych).Zwłaszczawepoceromantyzmu
syntezareligiizmyśląpolitycznąbyłasprzężeniemnaturalnym,achrześcijańskamotywacja
dążeńsocjalistycznychbyłaniemalpowszechnajpisaliLidiaiAdamCiołkoszowiewZarysie
dziejówsocjalizmupolskiego.
Bohaterówtejksiążkidzieliłowiele:czasyimiejsce,wktórychformułowaliswojeprogramy,
metodydziałania,intuicjeideowe,zainteresowaniaiwykształcenie,odmiennaumysłowość,po-
glądnacharakterwalkipolitycznejispołecznej,postawyświatopoglądowe,stałośćwpoglądach
iichewolucja(zmiana,czasamiideowanrewolta”,którąprzeżywali,każdyzosobna,inaczej,
odmiennie).Dzieliłoichrównieżdoświadczenieidrogażyciowa,którąprzebyli.Ideowedzie-
dzictwotejformacjiintelektualnejdojrzewałoiewoluowało,przeradzającsięwróżnekonteksty
polityczne,zdeterminowaneklęskamikolejnychpowstańizrywównarodowowyzwoleńczych,
wieloletnimemigracyjnymtułactwem,zsyłkami,represjamizaborców,czasamibrakiemper-
spektywnawybiciesięnaniepodległość,innymrazemgorliwąwiarąwjejrychłeodzyskanie.
Autorówtekstówzawartychwniniejszejantologiiróżniłytakżeidiomy:nchrześcijańskiego
komunizmu”,nsocjalistycznejarystokracji”,nlewicowychludowców”,postępowców,radykalnych
demokratów,utopistów,marzycieliiwizjonerów.Bohaterowietejksiążkitowreszcienpełnokrwiści
politycy”inideowikapłani”powszechnegoKościoła,rewolucjoniści,zwolennicy(wdużejmierze
równieżuczestnicy)powstańnarodowowyzwoleńczychisocjalnych,wojenludowych,których
nadejściewieszczyli,torzecznicynaprawyKościoła(antyklerykałowieiwiernisynowieoficjal-
negoKościoła),iniezaangażowanipolityczniemyśliciele.Cooczywiste,zracjitychrozmaitych
ideowychiświatopoglądowychwrażliwości,różnychtemperamentówdochodziłomiędzynimi
dokonfliktów,sporówipodziałów.Byliatakowaniprzezkonserwatywnąprawicę,nliberalne
centrum”,aleikrytykowaniwewnątrzwłasnejwspólnotyświatopoglądowej.
Ztychwszystkichodmienności,przypominającychrozsypanywielofiguralnystospuzzli
możnajednakułożyćpanoramicznyobraz,stanowiącyumysłowąwspólnotępokoleńiprzekonań.
Oznaczato,żeStanisławaWorcella,ks.PiotraŚciegiennego,LudwikaKrólikowskiegozjednej
strony,azdrugiejLudwikaBulewskiego,ks.StanisławaStojałowskiegoiTomaszaNocznickiego,
choćreprezentowalionidwapokoleniaPolskiporozbiorowej,innytypumysłowościiwrażliwości
łączyłanegacjaistniejącychstosunkówspołecznychipolitycznych,sprzeciwwobecniesprawiedli-
10
