Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewangeliazbawienia.Polskalewicachrześcijańska,tomI
odświtudonocyjnictozłego,bodopracyPanBógwszystkichludzistworzył.Alepracuje-
cieodświtudonocy,anicniemaciezwaszejpracy.Pracujecie,aniemaciezawszeanichleba
naopędzeniegłodu,anizgrzebnegopłótnanaokryciewaszychnagichdzieci!Wyrobiciechleb
dlawszystkich,asamigoniejecie,wyhodujecieowce,sporządzacielenikonopie,aniemacie
czymodziaćwaszychczłonkówzbolałych!Wyrobiciecegły,budujeciemiasta,asamizwolem
leżyciewbarłogu.Wywszyscyludzieuciśnieni,którzywpoddaństwieżyjecie!OBoże!Czemuż
siętakdzieje?CzytoBógpostanowił,żebyjednipróżnującopływaliwzbytkach,ainnipracując
usychalizgłodu!CzytoBógpostanowił,żebytysiącebyliniewolnikamijednego!WszakChrystus
Panpowiedział,żewszyscyludziesądziećmijednegoBoga,abraćmisobie”.
Dalekiodrewolucyjnychinstynktów,alebliskinideisocjalnej”czy,jakktowoli,socjalizmowi
podbudowanemuchrześcijańskimi(ewangelicznymi)korzeniamibyłLeonRzewuskijpostać
wpolskiejmyślipolitycznejciąglekontrowersyjna.Jużsamopochodzenierodowe,koligacje
rodzinnesprawiały,żeniemusiałmiećzsocjalizmemnicwspólnego.Byłwnukiemhetmana
SewerynaRzewuskiegojprzywódcyTargowicy,synemWacławaSeweryna,któryjakoEmir
Tadżelfaher(nKoronasławy”)tułałsięwszatachbeduinapoarabskichpustyniach.LeonRze-
wuskiwychowywanybyłprzezmatkęjAleksandręFranciszkęLubomirską,któradorastała
wporewolucyjnymParyżu.Cudemzresztąprzeżyłaterrorrewolucyjny.JejmatkajRozalia
zChodkiewiczówniemiałajużtyleszczęściaizostałazgilotynowana.Totutajwparyskimsalonie
nhrabinyAleksandry”,RzewuskipoznałpopularnegojużwówczasHuguesa–Félicité–Roberta
deLamennaisajprzyjacielarodziny.PopowrociedokrajuLeonRzewuskiwstąpiłdoWojskowej
SzkołyAplikacyjnej,brałudziałwpowstaniulistopadowym(ubokugen.JózefaChłopickiego),
walczyłpodOlszynkąGrochowską,zacozostaławansowanydostopniakapitanaiodznaczony
ZłotymKrzyżemVirtutiMilitari.
PoupadkupowstaniaRzewuskiudałsięnazamekwPodhorcach,gdzieprzezpewienczas
wiódłżywotniezaangażowanegopolityczniesamotnika.Czytał,rozmyślał,abyw1842r.wyru-
szyćwwojażepoEuropie.Zwiedziłm.in.:Francję,Włochy,Anglię.Towówczas,jaktwierdzi
StefanKieniewicz,nastąpiłojegoożywieniezainteresowańpolitycznych.EmilHeackerjzde-
klarowanysocjalista(członekPolskiejPartiiSocjalistyczno–Demokratycznej,redaktornNa-
przodu”),aleihistoryksocjalizmupolskiegopisał:nZrozumiał[L.Rzewuskijprzyp.autora],
żeprzeobrażeniapolityczne,jakieEuropaprzechodziłaodWielkiejRewolucjiFrancuskiej,były
wswejistocieprzeobrażeniamispołecznymi.Itostałosiępodstawącałegojegomyślenia;odtąd
wszystkiekwestiepolityczneredukowałdokwestiispołecznych.Doszedłwięcdoprzekonania,
żedemokracjipolitycznejkoniecznymnastępstwemmusibyćdemokracjaekonomiczna,czyli
socjalizm”.Popowrociedokraju,zchwiląwybuchuWiosnyLudówRzewuskiuaktywniłsię.
ZałożyłweLwowiepostępowe,azarazemradykalnespołeczniepismonPostęp”(JanZacharia-
siewicz,KarolWidman,KarolTyc).Ichoćukazywałosięonozaledwieczterymiesiące,zdążyło
zaciekleatakowaćwszelkieprzejawykonserwatyzmu,azarazembronićradykalniepojmowanej
18
