Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewangeliazbawienia.Polskalewicachrześcijańska,tomI
etcroyances(Poglądyiwierzenia),wydanejpóźniejpodzmodyfikowanymtytułem:Philosophie
catholique(Filozofiakatolicka).Przepowiadał,żewprzyszłościsocjalizmpołączonybędziezewan-
gelicznąideąpracyiosobąChrystusa.Niektórzyjemuówcześniuważali,żeRzewuskidokonał
śmiałejsyntezysocjalizmuzkatolicyzmem.Inninieszliażtakdaleko,przyznając,żecoprawda
wypracowałonchrześcijańskąmyślonwyzwoleniupracy”,aleodległąoddążnościsocjalistycznych.
nÓwnowyświatjpisałKieniewicz,budowaćchciałRzewuskiposwojemu.Poczuciekrzywdy
wyrządzonejchłopom(ł)moralnośćchrześcijańskasplecionazsaintsimonizmem,pacyfizm,
nienawiśćdocentralizacjibiurokratycznejimitsłowiańskiejgminyjteskładnikiijeszczeinne
wiązałysięwjegoumyślewcałośćlogiczną,choćzapewneniewykończoną”.
Niemalzupełniedziśzapomnianymteoretykiemłagodnejsyntezysocjalizmuzchrześci-
jaństwembyłrównieżJanMittelstaedt(Mittelsztedt)(1819–1890),ziemianingospodarujący
wmajątkachDąbrówka,SieleciKunowowpowiecieinowrocławskim.Uczestniczyłczynnie
wpowstaniuwielkopolskimw1848r.,poupadkuktóregoudałsięnaemigrację.Wędrował
poFrancji,SzwajcariiiNiemczech,angażującsięwdemokratyczneinicjatywyemigracyjne.
Podjąłrównieżwspółpracęzchrześcijańsko–socjalistycznągrupąnKrzyżaiMiecza”,skupioną
wokółplebejuszyWalentegoStefańskiego,anastępniezziemiańskimTowarzystwemRolni-
czym.Skrajna,radykalnalewicawidziaławnimwojującegoobszarnika,zwolennikautrzymania
pańszczyzny,konserwatyścibłądzącegopomanowcachsocjalizmuzubożałegoziemianina.
PopowrociedokrajuMittelstaedtosiadłnagospodarceioddałsięstudiomekonomicz-
nymiagrarnym.Wpierwszejswojejrozprawiept.Uwaginadgospodarstwemwiejskim(1851)
odniósłsię,coprawda,krytyczniedopośpiesznejrealizacjipostulatuuwłaszczeniachłopów,
alejednakpropagowałnowoczesnemetodyuprawyziemi.Większyrozgłosprzyniosłamu
dopieroksiążkapt.Zarysekonomiipolitycznejzgodniezreligiąchrześcijańskązastosowane
dogospodarstwawiejskiego,któradoczekałasiędwóchwydańw1859i1879r.Wtejrozprawie
przypuściłbezpardonowyataknasystemklasycznejliberalnejekonomiiAdamaSmitha,twier-
dząc,żeliberalizmekonomicznyjestniezgodnyznaukąChrystusa.Wpierwszychustępach
Zarysuekonomii…pisał:nMyślągłówną,któramiprzewodniczywtejpracy,jestprzekonanie,
żeprawdajestjedna,jakBógjestjeden,żeprawdaobjawionaNaukąZbawicielazawierawsobie
równieżprawdypodrzędnedlapraktycznegożycia,iżepostępującpodługprzepisówWiary
musiczłowiekzpodniesieniemduchowymimaterialneceleosiągnąć.Dotychczasuważano,
żeprawdyzamkniętewKościelesąnieprzydatne,anawetprzeciwnepotrzebomżyciapraktycz-
nego,awięcbyłrozumjedendladuchaadrugidlamateriijiśmiaćsięgotówekonomista
polityczny,kupiec,przemysłowiecigospodarzwiejski,gdymupowiem,żewykonaniePisma
Świętegojestpodstawądobrobytużetylkowiara,miłośćipoświęcenierobiludbogatym”.
Mittelstaedtuważał,żerewolucjaprzemysłowo–techniczna,rozwójekonomikiiprzyśpie-
szonanowoczesnatechnologiazdegradowałyczłowieka,wyzwalającnędzęrobotników.nO!praca
bezbożnajtosmokpożerającyludzkość!Apracamaszynwdzisiejszymporządkurzeczyjest
20
