Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskalewicachrześcijańska(1832–1914)...
PierwszymiinajwcześniejszymiideologamiGromadbylijednakWorcelliKrępowiecki.
Worcell,potomekspolonizowanejsaskiejrodzinyhrabiowskiej,zamłoduuczestniczyłwwileń-
skim,zabarwionymradykalnieTowarzystwieSzubrawców,późniejprzyłączyłsiędoTowarzystwa
PatriotycznegoWalerianaŁukasińskiego,nawiązałwspółpracęzrosyjskimidekabrystami.Brał
równieżudziałwpowstaniulistopadowym,ajakoposełnasejm(1831)uchodziłzarzecznika
uwłaszczeniachłopówidalekoidącychreformspołecznych.Poupadkupowstaniapielgrzymował
poFrancji,abyosiąśćwParyżu.TutajnawiązałkontaktyzLelewelem(wstąpiłdoKNP),Filipem
Bounarottim,zasprawąktóregoprzystąpiłdowęglarstwaiFilipemBûchezem,podwpływem
któregopozostawałprzezdłuższyczas.WydalonyzParyżapodzarzutemkrytykirządufrancu-
skiego,udałsiędoAnglii,gdziewspółtworzyłSekcjęSt.Héliers(nawyspieJersey)TDP
.NaJersey
w1835r.WorcellzainicjowałdziałalnośćGromadyLuduPolskiegoHumań,współtworzyłteż
GromadęGrudziąż.Jednocześniebyłautorem(lubwspółautorem)najważniejszychgromadzkich
dokumentówśrodowiskowychzlat1835–1840.NajwiększyrozgłoszyskałajegorozprawaOwła-
sności,którągromadyuznałyzanswojezasady”.Worcellwzywałwniejdonrewolucjispołecznej”
iupowszechnieniawłasności,ndarowanejdlawszystkich”,bezwzględunanstaniwyznanie”.
NiezamykałsięjednakwwąskimświatopoglądzieGLP
,nawiązującbliższekontaktywbrytyjskim
ruchemczartystowskim.W1853r.przywspółpracyWorcellapowstałowLondynieTowarzystwo
EmigracjiPolskiejZasadGminowładno–SpołecznychpodhasłemnNiechżyjePolskaRepublika
DemokratycznaiSocjalna!”.TrzylatapóźniejtowarzystwoprzekształconezostałowGromadę
LuduPolskiegoLondyn.Programtejorganizacjiróżniłsięjużznacznieodnstarych”gromad,
głosiłbowiemnzbrataniesię”znarodami,budowęRzeczypospolitejwoparciuonscentralizowany”
organzarządzającyiautonomicznegminy.NawiązanorównieżkontaktzMiędzynarodowym
ZwiązkiemRewolucyjnym.DoGLPLondynprzystąpiłaoprócznstarych”działaczy(Ludwik
Oborski),takżemłodageneracjademokratycznychradykałówzHenrykiemAbichtem,Jakubem
MajewskimiStanisławemTchórzewskimnaczele.
W1840r.WorcellzrezygnowałzdziałalnościwgromadachiprzystąpiłdoZjednoczenia
EmigracjiPolskiej,gdzie,jakpisałLimanowski,nujrzałwiększąsposobnośćdopracynakorzyść
Polskiiludzkości”.Tutajbardzoszybko,przyosobistymwsparciuLelewela,piąłsięwgórę
hierarchiiorganizacyjnej,pełniąccorazbardziejeksponowanestanowiska,wchodzącdowładz
centralnychZjednoczenia,kierującfaktyczniegminąlondyńskatejorganizacji.Wpołowielat
czterdziestych,dostrzegającpotrzebęzjednoczeniaemigracji,przyczyniłsięWorcellbezwątpienia
doporozumienia,awłaściwiepołączeniaZEPzTDP
.Zostałwówczas(ponownie)członkiem
TDP
,następniezasiadłwCentralizacjitowarzystwawParyżu.PowydaleniuzFrancji,w1849r.
WorcellwspólniezDaraszemiPodoleckimpowróciłdoAnglii,gdziewłaściwieodbudował
strukturyTDP
,przyczyniłsięrównieżdowznowienianDemokratyPolskiego”,podjąłwspółpracę
(wspólniezDaraszem)zCentralnymKomitetemDemokracjiEuropejskiej(Mazziniści)iafilio-
wanymiprzynimpismami:nLeProscrit”inLaVoixduProscrit”.Wtzw.nokresielondyńskim”
29
