Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskalewicachrześcijańska(1832–1914)...
MPwyróżniałasiętym,żeposiadałastrukturynaemigracjiisiećogniwkrajowych.Coprawda,
wpierwszychlatachdziałalnościorganizacjarywalizowałaowpływyzTDP(zwłaszczanaterenie
AngliiiwParyżu),tojednakjużw1836r.obaśrodowiskazaczęłysiędosiebiezbliżać.OileMP
miałaniewieluczłonkówzagranicą(około150),towkrajupromowanaprzezniąidealudowładz-
twaspotykałasięzdużymrezonansem,główniezasprawąSzymonaKonarskiegojuczestnika
iemisariuszaMP
,którywłączysięwruchspiskowy(StowarzyszenieLuduPolskiego).Fiasko
działalnościkrajowejmłodopolaków,aresztowaniakonspiratorów,wreszcierównieżegzekucja
Konarskiegosprawiły,żeśrodowiskouległodekompozycji,ajejczłonkowiezasililigłównieTDP
iZjednoczenieEmigracjiPolskiej(1838–1846).
W1856r.zTDPwyłoniłsiętakżetzw.ZbórBratnizFranciszkiemZawadzkimnaczele.Jego
program,uzupełnionybroszurąZawadzkiegopt.Coterazrobić?(1856),zakładałbudowęRzeczy-
pospolitejSłowiańskiej,wzywałrównieżdoogólnoeuropejskiejrewolucji,albowiemnniemożebyć
Polakiem,ktoniejestrewolucjonistąitylkorewolucjonistamożebyćPolakiem”jpisałZawadzki.
Powróćmyjednakdowydarzeńniecowcześniejszych.Od1834r.międzyTDPaniektórymi
sekcjamiorazpolitykamitowarzystwanarastałykonfliktyideowe.Najważniejszyspórjjakpisał
BolesławLimanowskiwfundamentalnejpracyHistoriademokracjipolskiejwepoceporozbiorowej
zachodziłzsekcjąGrudziąż,zawiązanązPortsmouth.Byłatosekcjaprężnailiczna,składającasię
główniezżołnierzy(wwiększościpochodzeniaplebejskiegoichłopskiego),którzypłynącstatkiem
nMarianne”doAmeryki,zatrzymalisięwAngliiitutajpozostali.Rychłonawiązalionikontakt
zgrupąWorcellaiKrępowieckiego(J.Ordęga,SewerynDziewicki)iwodezwiez25maja1835r.
wyraźnieopowiedzielisięzazniesieniembarierstanowychiwspólnymposiadaniemwłasności.
NastępniewtokudyskusjinadprojektemnWielkiegoManifestu”znacznieporóżnilisięcodojego
treści.Wrezultacie30października1835r.SekcjaPorstmouthopuściłaszeregiTDPiprzyjęła
nazwęLudPolski,anastępnie,abyoddzielićsięodSekcjiGrudziąż,nazwałasięGromadąLudu
PolskiegoGrudziąż.OpróczWorcellaiKrępowieckiegodonowejformacji,liczącejpoczątkowo
142uczestników,przystąpilijeszczemiędzyinnymi:Dziewicki,RecesWątróbka,ZenonŚwię-
tosławski,AleksanderGronkowskiiJanKryński.Wodezwiez30październikapisanowprost,
żenajwiększąntyraniąbyłaprywatnawłasnośćziemi”.Ichsocjalizm,odwołującysiędouczuć
religijnychiprawdewangelicznych,zakładał,żenwszystkoistniejedlawszystkich”,anajważ-
niejszymkryteriumpostępowaniaczłowiekajestchrześcijańskamiłośćbliźniego.Zpodobnego
stanowiskawychodziłJózefOrdęga,którywswoimsłowieowystąpieniuzTDPprzypisywałnauce
Chrystusanaturalneiczystetendencjerewolucyjneipostępowe.Wpierwszychdokumentach
oficjalnychgromadypodnoszono,żenależyprzeprowadzićrewolucjęagrarną,upowszechnić
własnośćioddaćjąwręceludu,żejedynymwłaścicielemziemijestBóg,aludziesąjedynie
nkomornikamitrzymającymijejnajem,jejdożywocie”.
Bliźniaczopodobnepoglądygłosiłazawiązana14marca1836r.wSt.Héliernawyspie
Jersey,wyodrębnionazsekcjiTDPGromadaHumań,anastępniejeszczeGromadaPraga
27
