Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KS.PIOTRŚCIEGIENNY,Złotaksiążeczka,czylihistoria...
jednakowoubieraniinicniezależeliodswychprzyjaciółisąsiadów,aleodpanów,nakazalipa-
nowiezamiastżywieniaiubieraniażołnierzyskładaćpieniądze.Składkątąnazwanopodatkami.
Takibyłpoczątekiwzrostwojska.
Ilerazypanowiezamyślalinapadaćzeswoimwojskiemdrugichsąsiadów,tylerazyobierali
spomiędzysiebienajsilniejszegoinajodważniejszegonawodza,któregopowojniesowiciewy-
nagradzaliiszanowali.Wódzznowuwybierałspomiędzypanów:nagenerałów,pułkowników,
kapitanówiinnychoficerów,którymwyznaczałwielkąpłacę.Powiększalizatempodatki,które
mieszczanieichłopiskładaćmusieli.
Częstosięzdarzało,żewódz,pochlebiającżołnierzom,przeciągnąłichnaswąstronęiznimi
napadałdziedziców,zabijałisamsięogłaszałpanem.
Jedenztakichwodzów,bojącsię,abykiedyśludziepoddaniniewpadlinamyśluwolnienia
sięzniewoliiniepociągnęligodoodpowiedzialności,owszem,pragnącustalićswojepanowanie
nadludemidlaswychpotomkówtakowezapewnić,powiadał,żegoBóg,zktórymgadał,przysłał
ludemrządzić.Abyzaśluddosiebieprzywiązał,zmniejszyłcokolwiekpowinności.Odtądwszyst-
kienakazywychodziływimieniuboskimichociażbyłynajniesprawiedliwsze,ludnicniemówił,
niesarkałnawet,bomupowiadali,żeBógtakpostanowił,atobyłonajwiększymkłamstwem.
Dokuczliwanędzazmusiłarazchłopów,iżzmówiwszysiękilkusetpanówwyrżnęli.Lecz
zdrugiejstronyprzybylipanowiezeswoimichłopamiizmusilipierwszychdoposłuszeństwa
nowympanom.Odtegoczasupanowiezaczęliosobiemyślećiabyuniknąćzasłużonejkary,
którejsięodchłopówspodziewali,wybralispomiędzysiebiefałszywychludzi,którzyogłaszali,
nauczaliiwmawialiwpoddanych,żepanBógnatoichstworzył,abypanówsłuchaliinanich
pracowali:żezagrzechypanBógnanichtakąkaręprzesłał;żejeżelicierpliwiewszystkieuciski,
jakieimpanowiewyrządzają,zniosąijeżelipanombędąposłuszni,otrzymająkrólestwoniebieskie.
Tymfałszywymludziomspomiędzysiebiewybranymnautrzymanieponaznaczalidziesięciny,
ponadawaligruntaipańszczyzny,kazalipłacićzachrzest,pogrzebyiśluby.
Abyzaśludzie—chłopiimieszczanie,natakpodłympodstępie,fałszuikłamstwieniepo-
znalisię,aleabytemuuwierzyli,osądzilipanowiezarzeczpotrzebnąidlanichpożyteczną:
Popierwsze:Wybraćspomiędzysiebiejednegopana,ukoronować,olejemświętympomazać,
nazwaćkrólemlubcareminauczać,żekrólaBógpostanowił,żekrólwimieniuBogarządzi,
żesprzeciwićsięwolikrólewskiejjesttosamo,cosprzeciwićsięwoliboskiej.Wszystkotopanowie
ułożylidlaoszukanialudzi.KrólbowiemnierządzitakjakBógchce,alerządzitakjakchcąci,
którzygokrólemobrali,lubjakmusiępodoba.
Powtóre:Chłopa,chama,poddańczukaanikołtunamieszczanina,aniciągniskóręrzemieślnika
nieuczyćaniczytać,anipisać,abysięnapodstępachizdradachpanówniepoznali.Głupibowiem
uznajetozadobre,codlaniegojestnajszkodliwsze,poczytujezaśtozazłe,codlaniegojestnajlepsze.
Potrzecie:Wymyślilitrunekzwanygorzałką,abychłopimieszczaninresztępracy,którejpan
niezabrałlubgwałtemzabraćniemógł,wpańskiejkarczmieprzepił,azapiwszysięniemyślał
49
