Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Augusta,StefanaBatorego,Polskabyłaszczęśliwaipotężna;starczyło
wszystkimchleba,szczęściastarczyłoinauki.Wtymczasie,niejeden
synchłopskizasłynąłpocałymświecie,tojakoksiądzuczony
icnotliwy,tojakopisarzmądrychksiążek.Naszerokichłanachbujne
rosłozboże,wyżywićsiębyłołatwo,agdziepanbyłsprawiedliwy,
tamkrzywdychłopaniepragnął,byłzchłopamijakojcieczdziećmi;
awiecie,żejakuojcadostatekiszczęście,toidzieciomdobrze.
Kościół,taświętaMatkanasza,rozciągałteżswojąopiekęnadludem,
azłympanomzauciskiniesprawiedliwość,groziłklątwą,iksięża
pilnowali,żebyzachowywanebyłyświęta,żebyniewyciągano
zchłoparobotynadsiły.Dopiero,jakpotymostatnimkrólupolskim,
poowymStefanieBatorym,będzietemuniedługolatzetrzysta,
wszystkowkrajuzaczęłosiępsuć,wywracać,rozprzęgać,jakmiłość
wsercachzagasła,jakrozumsięzaćmił,asumienieucichło,tak
częściejznalazłsięipantwardy,ichłopniechętny,iksiądzniedbały.
[…]Ijakmnieniemaserceboleć,braciamoinajmilsi,kiedywidzę,
żeBógnamzsyławybawienieinajszczęśliwsząodmianęwnaszej
ciężkiejdoli;kiedywidzę,żebylezgodamiędzywłościaninem
apanem;byledobraaszczerachęćnasza,wrócilibyśmyznowu
doposiadaniatejziemi,którąwspólnieprzyurządzeniachgminnych,
apotemzwiekami,podzielnieposiadalikmiecie,ojcowienasi.Byle
wiaraiufnośćdodobrychpanów,alatachniewieluprzyszłoby
dotego,żebyśmynawłasnymkawałkuziemisiedzieli,zniegotylko
PanuBogurachunekzdawali,idzieciomgonaszymprzekazaćmogli.
Bylepowolniejszesercewasze,auchochętliwszedosłuchaniajasnej
prawdy,aniepokątnychpodszeptów,akażdymieszkałbywswojej
własnejchałupie,zktórejbygoniktwyrugowaćniemógł.Apotem,
byletrzeźwośćapraca:starannieuprawianezagonyprzyniosąplon
pięknydowłasnejwaszejstodoły;chałupęocienisad,gdzie
podawnemudojrzewaćbędąjabłkaigruszki,iśliwki,iwiśnie,ibędą
woniećlipykwitnące,ibrzęczyćbędąpszczołyniosącemiódsłodki;
adzieciwasze,schludnieodziane,dążyćbędądoszkoły,iwkościele
Bogachwalićzksiążki,ipoczciwymżywotem,izdrowąnaukąjednać
sobieuludzitakieposzanowanie,jakiemieliniegdyśsędziwikmiecie,
ojcowienasi,cowpoważnymzasiadaliwiecu.
Przeczuwatowszystkoduszamoja,aschnieodżalu,żetakądolę
oddalaciesami,niewierzącpanom,żewieluznichzeszczeregoserca
dlawastakiejdolipragną,iżerobią,comogą,iżbyjąwamzapewnić.
