Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DZIEJEKOŚCIOŁAEWANGELICKO-UNIJNEGOWPRUSACHZACHODNICH
31
adminisrowaniaszkołą,finansowanianaukiirealizacjiprogramówna-
uczaniaorazsrawypersonalnenauczycieli.Insektorzy-superintendenci
przyglądalisięidpracyiprezentowanemumorale49.
Wtymczasiewskładobydwurejencjiwdodziłopoczątkowoposie-
demsuperintendentur(diecezji).Itakwrejencjigdańskiejbyłytosuper-
intnedentury:GdańskMiaso,Żuławy,WyżynyiNiziny,Elbląg,Malbork-
-NowyStaw,Tczew;awkwidzyńskiej:Biskupiec,Chełmno,Chojnice,
KwidzynorazWałcz,ToruńiZłotów.Strukturyparafialneulegałyniewiel-
kimzmianomdoczasuzjednoczeniaobydwuprowincji,awięcdo1830
roku,częśćznidsowodowanabyłasadkiemliczbyparafii,któryd
osatecznaliczbadotegoczasusadłado146.Byłotosowodowanem.in.
wpływemkonkurencyjnejwiarykatoliciejwśródNiemcóworazposępu-
jącymzeświecczeniemsołeczeńswa,któresygnalizowanowprzeprowa-
dzonydwizytacjadkościelnyd.Zjawiskotosowodowałonawet,iżwi-
zytatorparafiitoruńskiejpisałpodkoniecsulecia,żeczęśćjejczłonków
mniejlubbardziejskryciekwesionujeisnienieBoga50.
1010ZjednoczeniePrusZachodnichiWschodnich
orazscaleniedwóchodrębnychstruktur
EwangelickiegoKościołaUnijnego
Znaczniepoważniejszązmianąwpruskiejadminisracjikościelnejbyło
zjednoczenieprowincji,którepociągnęłozasobąunifikacjęodrębnydor-
ganówwyznaniowyd,którymikierowaćmiałprezesrejencjigdańskiej.
NadprezydentTeodorvonSdönpróbowałzadowaćwtensosóbod-
rębnośćzadodniopruskidinsytucjikościelnyd,aleosatecznie30maja
1830rokuwydanodecyzjęlikwidacjiprowincjikościelnejPrusyZadod-
nie,cosfinalizowanodwalatapóźniej,zdniem1sycznia1832roku.
49
J.C.F.Borck,HandbuchüberdieKirchlicheundSchul-Gesetzgebungfürdengan-
zenUmfangderamtlichenStellungdesGeistlischenimPreussischenStaatmitbe-
sondererBerücksichtigungvonOstpreussenundLitthauen,Königsberg1831,s.51;
W
.Hubatsch,GeschichtederevangelischenKircheOstpreussen,Bd.1,Göttingen1968,
s.268;W
.Kwiatkowska,dz.cyt.,s.30-31.
50
DieevangelischenGeneral-KirchenvisitationenindenvonOst-undWestpreussenso-
wiePosen1920abgetrenntenKirchenkreisen,hrsg.W
.Hubatsch,Göttingen1971,
s.53.
