Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DZIEJEKOŚCIOŁAEWANGELICKO-UNIJNEGOWPRUSACHZACHODNICH
41
wKościeleowocowało,jakmożnasięprzekonać,największymjegoroz-
wojem,jakinasąpiłuproguXXwieku61.
1020ProwincjaPrusyZachodnieodzyskujeniezależność
W1878rokudoszłodoponownegopodziałuprowincjiPrusynadwie
części:PrusyWsdodnieiZadodnie,wzwiązkuztymdoszłodozmian
wadminisracjikościelnejsamodzielnejjużprowincjiPrusZadodnid.
Dnia19lipca1883rokupowołanoEmilaTaubenasanowiskogeneralne-
gosuperintendenta,wGdańskuprzywróconoKrólewskiKonsysorzPro-
wincjiPrusyZadodnie,któryzainicjowałswądziałalnośćuroczysym
otwarciem15lisopada1886roku.EmilTaubejakogeneralnysuperin-
tendent(do1892roku)wrazzEduardemGrundsdöttlemjakoprezyden-
temkonsysorzasanowilijegoprezydium.Idpracęwsomagałozazwy-
czajsześciuczłonków,wśródktóryd,jakoradcyczyasesorzy,pracowali
superintendenci,prawnicylubkapelaniwojskowi.Kierowalinimikolej-
nogeneralnisuperintendenci:GusavAdolfDoeblin(do1911)iWilhelm
Reinhard(do1920roku).
Władzeprzygotowały8lisopada1887rokupierwszysynodprowin-
cjizadodniopruskiej,któryzajmowałsięsrawamifunkcjonowaniairoz-
wojuKościołaewangelico-unijnegowtejczęściPrus.Konsysorzewan-
gelici,zapośrednidwemgeneralnegosuperintendentaisuperintendenta
diecezji,wsółpracowałzproboszczamiparafiiiwsierającągoradąpa-
rafialną.Rozwójwsólnotsymulowałytakżesynodydiecezjalneipro-
wincjonalne.Zparafiamiwsółpracowałyściślediakonise,prowadząc
ewangeliciedomysarcówczykoordynującdziałalnośćmisyjnąidary-
tatywnąnaterenieparafiiiobszarzecałejdiecezji62.
Zadowanopodziałna18diecezjiluterańskid,wskładktórydwdo-
dziły183parafie.EwangelicydominowaliwElbląguiokolicy,podobnie
61
Generalsynodal-Ordnungł,paragrafy1-7;W
.Kwiatkowska,dz.cyt.,s.47;O.Kiec,
dz.cyt.,s.54;K.Goßner,PreussischenevangelischesKirchenrecht(…),Bd.1,Ber-
lin1914,s.116-123orazS.Salmonowicz,Administracjaiprawowprowincjachpo-
morskich,w:HistoriaPomorza,t.4:(1850-1918),red.S.Salmonowicz,Toruń2000,
s.61-62.
62
I.Gundermann,DieAnfängedeswestpreussischenKonsistoriumsinDanzig,nZeit-
schiffürOstforschung”
,Bd.21,1971,H.1,s.134-148;W
.Kwiatkowska,dz.cyt.,
s.73-75.
