Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WARSTWABRZMIENIOWAAPRZEKŁAD
rzeczywistaróżnicafonologicznapozwalanarozróżnianieznacze-
niaposzczególnychjednostekdanegojęzykaicharakteryzujenp.
takieparywjęzykupolskimjakkod-kot,kot-pot,kość-gość,gość
-mośćczyMiene-Minne,Miete-Mittewjęzykuniemieckim.Już
wymienioneprzykładypokazują,żeróżnicefonologiczneocharak-
terzedystynktywnymmogądotyczyćm.in.dźwięcznościspółgłoski
czydługościsamogłoski.Częśćopozycjimożebyćneutralizowana,
jakchoćbyopozycjadźwięcznościczynazalizacjawjęzykupolskim,
cobywawykorzystywanem.in.wgrachsłownych5.
Wróżnegorodzajugrachsłownychcelowowykorzystujesięteż
minimalneróżnicefonologicznemiędzyposzczególnymiwyrazami
przyichmaksymalnympodobieństwie,np.opozycjeprywatywne(pić
-bić),byzasugerowaćistnieniepozornegopodobieństwa,związku
lubpodkreślićkontrast.
Wprzypadkutranslacjiinteresującesąprzypadki,kiedytwórca
dziełaoryginalnegocelowosięgapodwielubkilkajednostekpozo-
stającychwopozycjifonologicznej(np.dwaleksemy,wyrażenia),
azatem,gdywykorzystanieopozycjifonologicznejpełniokreśloną
funkcję.Funkcjatamożebyćróżna.Kiedyautorwykorzystujeopo-
zycję,bywsposóbbardzoskondensowanyprzekazaćpewnetreści,
założymyfunkcjęprzedewszystkimsemantyczną.Jeżelinatomiast
sięgapoopozycję,chcączwrócićuwagęsłuchaczanasamtekst,na
właściwościjegobudowy,założymywpierwszymrzędzierealiza-
cjęfunkcjipoetyckiej(por.Jakobson1960,1989a).Częstojednak
obufunkcjiniedasięrozdzielić6.Opozycjefonologicznepełniące
funkcjępoetyckąwykorzystywanesąszczególniechętniewgrach
słownych,aletakżejakośrodekstylistycznywtekstachliteratury
5Por.np.rebusytypukotpocztowy.
6Por.dalejprzeżywać/przeżuwać,gdziezastosowanaparonomazjasłużyjedno-
cześniebudowaniusensu.
25
