Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
siebie.Jabyłemczłowiekiem,którysiebieszukał.
Onchciałzagłady.Jachciałemurzeczywistnienia.
Onurodziłsięnaniewolnika.Jaurodziłemsięnapana.
Onchciałponiżenia.Jachciałembyć«ponad»
i«powyżej».Onbyłzrasyżydowskiej.Jazpolskiej
rodzinyszlacheckiej.Ionbyłmasochistą–nieustannym,
nieposkromionym–tosięczułownimbezprzerwy.Nie,
tennienadawałsiędopanowania!Gnom,maleńki,
olbrzymiogłowy,jakbyzanadtozalękniony,abyodważyć
sięnaistnienie,byłwyrzuconyzżycia,przemykającysię
chyłkiem,namarginesie”4.Taknaprawdęjedniidrudzy
zainteresowalisięnimdopieropo1930roku.Trzebabyło
czasu,byzauważyćtegomężczyznężyjącegowcieniu,
naobrzeżachkraju,zdalaodwiększychośrodków,
wciasnejrutyniesfeminizowanegodomu–jałowa
egzystencja.Napozór.Jakbowiemwyjaśniadalej
Gombrowicz,pozostawałamusztuka:„Tylkosztuka
tedy…Irzeczywiściewidziałemgozawszejejoddanego,
przejętegoniązżarliwościąiskupieniem,jakichnigdy
wnikimniezdarzyłomisięoglądać–on,fanatyksztuki,
jejniewolnik”5.JednakżeSchulzbyłdługozbytnieśmiały,
zbytosamotniony,byupublicznićswąosobistątwórczość,
choćbardzotegopragnął.Pierwszymwpewnejmierze
rozpowszechnionymdziełembyła
Xięga
bałwochwalcza
,doktórejplanszewykonałokoło1920
roku;dziełoto,choćnieweszłodosprzedaży,trafiło
dorąkparukoneserów,wtymWitkiewicza.Schulz
nieustannieprowadziłcierpliwegraficzneposzukiwania
mimopojawiającychsięniekiedydługich
bezproduktywnychokresów.Nadmalarstwoolejne
wcześniezacząłprzedkładaćgrafikęirysunek,szybsze,
gwałtowniejsze:„Rysowałemwpośpiechu,wpanice[…].
Mojekoloroweołówkilataływnatchnieniu”6–pisze
w
Genialnejepoce
.Toteżgdyczytamy
Jesień
,namyśl
przychodzinamrękaartysty:„chwytaonamaterięwswe
szczękiikleszcze,gnębiją,gwałci,ugniataiwypuszcza
zswychrąkzśladamitejwalki”7.W
Xiędze
bałwochwalczej
Schulzposłużyłsię,mówiąckonkretnie,
dośćrzadkątechniką
cliché-verre
(spośródartystów
