Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Celadonem”.
Tożsamoodnosisiędocałegoszereguwykrzykników,które,pod
swojąkonwencjonalnąszatą,dysząnajbrutalniejsząnamiętnością,
iktóredziśnascenieznalazłybyodpowiednikchybawjakichś
nieartykułowanychdźwiękach.KiedynaprzykładRoksana,oszalała
furiązmysłów,rzucasięnawymykającegosięjejzrąkBajazeta
iwscenie,którązaledwiezniósłbydzisiejszyteatr,gwałcigoprawie,
mówiącpoprostu:„Chodź…!mniejszaowszystko,mniejszawreszcie,
czymniekochasz,czymniebędzieszkochał,alechcęciebie,zaraz,
natychmiast…nochodź!”–Racinenazupełnieniedwuznaczne
wyrażenietejmyślimusisięograniczyćdotakchłodnegonapozór
opisania:Pójdźzaprzysiącmiwiarę;(zawsze,dlaobyczajności,
tafikcjamałżeństwa,aletutajznaczytopoprostu:„Chodź!”)reszty
czasdokona,tzn.„zostanieszprzymnie,skorozobaczysz,jak
jatopotrafię”.
Tennarzuconyprzezepokęrozdziałpomiędzyzewnętrznąszatą
awewnętrznątreściąsprawia,żezewszystkichwielkichpisarzy
francuskichRacinejestdlanasnajtrudniejszydoczytania.
WróćmydoAndromaki.Jakwspomniałem,wrażeniewywołane
utworembyłoolbrzymie;kobiety–mimoiżzwyjątkami,wktórych
liczbiepanideSevigné–przeszłytłumnienastronęRacine'a,uznając
wnim„swego”poetę.Ogółemjednak,sądybyłypodzielone;duży
odłampubliczności,zwłaszczadawniejszegoautoramentu,niemógłsię
pogodzićztakimobnażeniem„bestiiludzkiej”przeznowąsztukę
iprzeciwstawiałjejzuporemszlachetnewzruszeniastarego
Corneille'a.Istotnie,wybitnącechęteatruRacine'a,takjaksię
onwyrażawAndromace,stanowito,iżjestonzasadniczoamoralny;
wtymsamymnapozórstopniu,wjakimamoralnąbędzie
„realistyczna”szkołaXIXw.,Zola,Maupassant,etc.Nie
maoninnychdążeń,jaktylkooddaćgręnamiętnościwcałejprawdzie
irozłożyćjenadziałającesprężyny.Mimoto,staranosiędowieść
–iniebraktupoważnychargumentów–wjakisposóbamoralność
taRacine'amieściwsobiezaczyngłębokiejmoralności
chrześcijańskiej.
Molier,zwyżejprzytoczonychprzyczynniezbytżyczliwiewtej
epoceusposobionydlaRacine'a,wystawiłwswoimteatrzedość
miernąparodięsztuki,pióraniejakiegoSubligny,pt.Lafollequerelle.
Byłatopierwszaprzygrywkadonamiętnejkampaniiprzeciw
Racine'owi,jakazaczęłasięodpierwszegojegotryumfu.Walka
tadoszła–jaktozobaczymypóźniej–doniebywałychwswej
