Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
[…]wpewnymsensienpostawiła”nkropkęnadi”.Konsekwentnieiodpowie-
dzialniedążącdoepistemologiiwolnejodlogicznychbłędów,poszukiwała
dziedzinydoświadczenianiezawodnegoiznalazłająjakodziedzinęidentyczną
zdziedzinązjawiskpsychicznych:wczystejświadomości.
(Gierulanka,[b.r.w.])
Możnaubolewać,żenatymurywasięfenomenologicznytropwykładów,to-
teżdziśtrudnojestjużodtworzyćpoglądybadaczki,należącejdościsłegokręgu
najlepiejzorientowanychspecjalistówwzakresietegokierunkufilozoficznego.
Niemożnazatemdowiedziećsię,naczym—jejzdaniem—polegałoznacze-
niefenomenologiidlapsychologiipoznania.Tatrudnadouzupełnienialukajest
tymdotkliwsza,imbardziejposiadanyprzezD.Gierulankęoryginalnymateriał
badańdoświadczalnych,jakieprowadziławzakresietzw.wyższychprocesów
poznawczych(intelektualnych,symbolicznych),różniłsięzasadniczoodobszaru
badańeksplorowanegoprzezbliskąjej,borównieżinspirowanąfenomenologią,
psychologiępostaci,skupionąpoczątkowogłównienazagadnieniachpercepcji.
Różniłsięontakżeodwspółczesnegomu,powojennegonurtupsychologiiaka-
demickiej.Jesttoszczególnieinteresującedlawspółczesnegobadaczahistorii
idei,zaintrygowanegotym,dlaczegowkolejnychdekadachrozwojupsychologii
poznaniawXXstuleciunietylkozmalałwpływfenomenologiiwśrodowiskach
akademickich,alerównieżnurttenspotykałsięwnichzwyraźnąniechęcią
ioporem1.Cowięcej,nierzadkozyskiwałonsobieopiniępodejścianiedojrzałe-
goteoretycznieimetodologicznie,apracejegoprzedstawicielitraktowanowręcz
jakodziełaeseistyczne(Kozielecki,2006:214).Fakttenwydajesiętymbardziej
symptomatyczny,iż—jakstwierdziłabadaczka—fenomenologiabyławzasa-
dzieteoriąpoznania(Gierulanka,1995:14;por.Koj,Gut,2001:35).
FenomenologiajakowpływowykierunekXX-wiecznejfilozofiiznalazłaza-
stosowaniewinnychdziałachpsychologii:wpsychologiimotywacjiiosobowo-
ści,psychologiiklinicznej(psychoterapia),gdziestałasiępodstawąliczącychsię
koncepcjipsychologicznychznanychjakopsychologiahumanistyczna(Maslow,
Rogers,Mayiin.).Dlaczegowięc—możnazapytywać—późniejsipsycholodzy
poznaniapodejmującyjejszczegółowąproblematykętylkowznikomymstop-
niuczerpaliinspiracjezfenomenologiiipozostawalizasadniczoodporninaidee
zarównofenomenologiiklasycznej,jakilicznychwspółczesnychjejgałęzi?Nie
mniejintrygującewydajesięteżpytanie:Cosprawiło,żefilozoficznekoncepcje
E.HusserlaijegonajbliższegouczniaR.IngardenastałysiędlaD.Gierulanki
atrakcyjnepoznawczoipozwoliłyrozwinąćjejniezależnąliniębadań?Odpo-
wiedźnatopytaniejestważnadlabadaczahistoriipsychologii,zwłaszczajej
dziejównajnowszych.Jejudzieleniewymagauwzględnienianietylkopewnych
1Wwydanymwostatnichlatachpodręcznikuakademickim,zawierającymtablicechrono-
logiczne,wktórychumieszczononazwiskafilozofówważnychdlahistoriimyślipsychologicznej,
nieznajdujemynazwiskaE.Husserla.Zob.A.Grobler,L.Koczanowicz,2008:69—72.
