Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
RafałStobiecki,AleksandraSylburska
wWarszawie7.NaareniemiędzynarodowejżołnierzePSZprzestalibyć
armiąlegalnejwładzywLondynie.Stalisięonirozbitkami,którzymu-
sielipodjąćtrudnądecyzję,gdziebudowaćswojąprzyszłość.Jeńcywo-
jenni,więźniowieobozówkoncentracyjnychiuchodźcyniebylipewni,
czypowrótdodomuniebędzieoznaczałdlanichzamianyjednejniewoli
nadrugą,ozabarwieniujużniebrunatnym,leczczerwonym.W1945r.
milionyPolakówpozostałonaobczyźnie,gdzieodwielulatsprzeciwia-
lisięnazistowskiejopresji,tymrazemniezgadzającsięnaradziecką
dominacjęwEuropieŚrodkowo-Wschodniejistającsięemigracjąpo-
lityczną8.Niektórzyteżniemieliwyboru:byliświadomi,żepowrótdo
krajubędziedlanichoznaczałaresztowanie,amożenawetśmierćpod
pretekstemprzeciwstawianiasięnowej,komunistycznejwładzy9.
Latem1945r.naobczyźnieznajdowałosięokoło2,5milionaPo-
laków.WszeregachPSZwzachodniejEuropiesłużyłoprawie230ty-
sięcypolskichżołnierzy.Około950tysięcyPolakówprzebywałowza-
chodnichstrefachokupacyjnychNiemiec.Wpozostałychkrajach
europejskichnajwiększeskupiskapolskichuchodźcówznajdowałysię
weFrancjiiAustrii(po70tysięcyosób).Koniecwojnyzastałmniejsze
grupyPolakówtakżenaBliskimWschodzie,wAfryceiAmeryce10.
7Wartowspomnieć,żeFrancjauznałaTRJNjuż28czerwca1945r.:Histo-
riadyplomacjipolskiejX-XXw.,red.G.Labuda,W.Michowicz,Warszawa2002,
s.546–547.
8Celepolskiegowychodźstwapolitycznegookreśliłministerinformacjiido-
kumentacjiwrządzieTomaszaArciszewskiego,AdamPragier,wkwietniu1946r.
Wjegoprzekonaniukrajpozostawałwdalszymciągupodokupacjąijegooswobodze-
niebyłomożliwejedyniedziękiwalceemigracjipolitycznej.Wywodziłasięonabez-
pośredniozniepodległejPolski,byłanNarodemPolskimnaWygnaniu”:A.Friszke,
DrugaWielkaEmigracja1945-1990…,s.31.Jednązmetodtejwalkibyłaobrona
legalnościemigracyjnychwładznaforummiędzynarodowymoraztroskaoto,by
państwazachodnienierozgrywałynsprawypolskiej”przeciwkointeresomkraju:
P.Machcewicz,DrugaWielkaEmigracja1945-1990.Emigracjawpolitycemiędzy-
narodowej,Warszawa1999,s.12–13.
9Olosachzdemobilizowanychżołnierzy,którzyzdecydowalisięwrócićdokraju:
J.A.Radomski,DemobilizacjaPolskichSiłZbrojnychnaZachodziewlatach1945-
1951,Kraków2009,s.218–234.
10LiczbaPolakówwinnychkrajacheuropejskichto30tysięcywJugosławii,
21tysięcywNorwegii,15tysięcywSzwecji,12,4tysiącawWielkiejBrytanii,12ty-
sięcyweWłoszech,9,5tysiącawBelgii,10tysięcywBułgarii,9tysięcynaWęgrzech,
5,3tysiącawDanii,4tysiącewSzwajcarii,3,7tysiącawHolandii,1,2tysiącawCze-
chosłowacjii500wRumunii.12tysięcyPolakówpozostawałonaBliskimWschodzie,
