Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
BarbaraKita
odniesieniadorealnychmiejsc-niedlatego,żeonenieistnieją,leczdla-
tego,żeniejestważnaichwartośćdokumentacyjna.Istotniejszeodniej
wydajesiębudowanienastroju,stwarzaniepejzażuzfragmentówmiejsc
iichinterpretacji,nakładanienanieobrazówkinematograficznychoraz
ikonologiikinasensacjiczywojennego,ztranspozycjąnadoświadczenia
obrazówpejzażyuodbiorcy.Wtymmelodramacieszerokieujęciamo-
rzaiplażyłącząsięzreminiscencjamiwalkisynówgłównegobohatera,
uruchamiającmechanizmre-memoracjiimobilizacji.Towłaśniezna-
lezieniesięwokreślonejprzestrzenispowodowało,żeposzukującyciał
synówAustralijczyk,wbrewzdrowemurozsądkowi,wskazałmiejsceich
śmierciipochówkunapolubitwy.Pejzażzdajesięwyzwalaćwnimmoc
widzeniainaczejiwięcej,wprowadzającjedynieirracjonalniedającesię
wyjaśnićpoczuciewiedzyizwiązkubohaterazmiejscemspoczynkudzie-
ci.WodniesieniudotakichprzypadkówDominiqueChateauproponuje
mówićokomuniizpejzażem,wktórejmamydoczynieniazkrajobrazem
subiektywnym,widzianymprzezkogośwplaniesymbolicznym12.Pejzaż
filmowyjestprzytymjakparergonwtymsensie,żemusibyćobecny,sta-
nowićintegralnączęśćprzedstawieniaijednocześniepowinnosięonim
zapomnieć13.
Wspomnianetufilmydramaturgicznieopartesąnamotywiepodróży
rozgrywającymsięwedługschematu,zgodniezktórymobcyprzyjeżdżają
napołudnieEuropynibypoto,byzabawićsięwniebywałych,wyma-
rzonych,beztroskichpejzażachfrancuskich,włoskichlubgreckichitu-
reckichmiast,drógorazwybrzeży.Wmiaręrozwojuakcjiokazujesię
jednak,żeichwyjazdtodezercja-ucieczkaprzedzobowiązaniami,do-
tychczasowymżyciem,przeszłościąiteraźniejszością.Mieścisięwniej
równieżchęćzmiany,nastałewpisanawpodróż,którapowinnarozwinąć
doświadczeniabohaterówidoprowadzićdotransformacjiichzachowa-
nia.Jednakwomówionychturealizacjachnadziejajestdanatylkoojcu
zfilmuCrowe)a,podczasgdypozostałedzieła(jakożestanowiąadapta-
cjepsychologicznychkryminałówHighsmith)niepozostawiajązłudzeń
codolosówbohaterów,którzywłaściwiezgóryskazanisąnaprzegraną.
Uwikłaniwtrudnerelacje,rozgrywkiwtrójkątach,przypadkoweiplano-
waneaktyprzemocy,dokonującesięwmorskich,gorących,słonecznych
pejzażachpołudniowejEuropy,niesąwstaniewybrnąćzczasemnarzu-
conej,aczęstokroćsprowokowanejsytuacji.
12Zob.D.Chateau:Lespaysagesducinéma.In:Lespaysagesducinéma.
Ed.J.Mottet.Seyssel1999,s.97.
13Zob.tamże,s.96.
