Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
BarbaraKita
zmuarchiwumpamięciobrazowej.Kinopozwalapoznaćpejzaże,które
oglądamytylkodziękifilmom;rozpoznajemyjeprzezpamięćwcześniej
widzianychkrajobrazów,zarównotkwiącychwarchiwumsamejkinema-
tografii,jakizdeponowanychwnaszymprywatnymarchiwumpamięci
obrazówpejzaży.BezkoniecznościwyjazdunaLazuroweWybrzeżeje-
steśmywstanierozpoznaćkrajobraz,któryznimkojarzymy,tylkodzięki
wcześniejobejrzanymobrazompejzażomfilmowym.Czytakpostrzegane
iodczuwanepejzażeśródziemnomorskieniestanowiąjużrodzajunie-
-miejscwantropologicznymrozumieniuMarcaAugé?Przestrzenieprze-
chodniemiędzymiejscemnaszymiinnym,wtymprzypadkufilmowym
pejzażem,któryjestzawszetensam,alenietakisam,stwarzająkalkiroz-
poznawalneipożądanewkinie.
EricRohmermawiał,żekinotosztukaprzestrzeni,cobrzmiałodość
niefortunnie,ponieważprzyzwyczailiśmysiędomyśli,żeistotąfilmujest
jegomobilność,to,żeakcjarozwijasięwczasie.Kinotowszaksztukaru-
chomych,następującychposobieobrazów.Natymspostrzeżeniuopiera
sięzasadaarcheologiisztukifilmowej.Lecznarracjarozwijasięwprze-
strzeniach,którewodbiorcyuruchamiająrodzajpamięcimiejscwidzia-
nych.Refleksjadotyczącapejzażufilmowego,jeżeliwogólejestuprawiana,
zwyklewydajesięnakierowananakategorięwidzialności,sprawienia,by
pejzaż(awkonsekwencjicoświęcejniżon)zostałdostrzeżony,przytrzy-
many.Wfilmach,wktórychkrajobrazyniosąciężarpamięci,przypomnie-
nia,refleksji,widzialności,zapomnienia,częstodostrzecmożnapodobne
mechanizmy:drogę,podróż,spowolnienieakcji,rodzajmelancholii.
Pejzażmiałszansęzaistniećwmomenciewynalezieniaplanuogólne-
go,panoramy,eksploatacjiruchukamery,którawyzwoliłasięzestatycz-
ności,podążajączamobilnymobiektem.PaulAdamsSitney18dostrzega
whistoriikinaokresyeksploatacjipejzażu.Jedenznichprzypadanalata
sześćdziesiąte,czasdziałaniaHuilettorazStrauba,AndriejaTarkowskiego,
MichelangelaAntonioniegoczyWerneraHerzoga.Badaczproponujetak-
żeokreśleniefilmpejzażzarównowodniesieniudodziełwspomnianych
twórców,jakidodokumentówRobertaFlaherty)egoczyteżdoawangardy
latdwudziestych,zeszczególnympodkreśleniemznaczeniapejzażuwZa-
klinaczuburzy(LaTempestaire,1947)JeanaEpsteina.Zdaniemautora,
najpiękniejszekrajobrazywkiniewczesnychlatbyłyzarezerwowanedla
fenomenówmeteorologicznych,któresfilmowaneprzynosiłyniezwykle
18Zob.P.A.Sitney:Lepaysageaucinéma,lesrythmesdumondeetlacaméra.
Trad.A.Chareille.In:Lespaysagesducinéma…,s.97.
