Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmarburskiflpsychologista”
chiczne
wrażeniesamoistnienietragediiAjschylosa
(äschyleischen)musiałowywrzećnapsychologiczniebadającym
duchu”10.Cohenanalizujeprocespoznaniaidostrzegającjego
niecałkowitość,zauważa:flBierzesiętostąd,żekażdymyśli-
ciel,którystworzyłnowąmyśl,myśl,która–oilewogóle
jesteśmyzdolnidotego,abyto,coapriorycznewdziejowym
myśleniu,ostrooddzielićodaposterioryczniekształtujących
warunków–maprzeważnieapriorycznycharakterijeszcze
nieprzeszłaprzezróżnorodneprocesyapercepcji,leczrzeczy-
wiściezgodnieznaszymnaukowowprawdzieniedokładnym,
alecodorazobowiązującegoporozumieniamożliwymdo
określeniapojęciemmożnanazwaćodkryciem,żenie
każdymyśliciel,mówię,takąmyśljestwstanieprzemyśleć
wjejlogicznymnastępstwieijejpsychologicznejczystości,to
znaczyprzeprowadzićprzezinne,odniejsamejwychodzące,
procesyapercepcji”11.Bardzointeresującejestto,żezjednej
stronyCohenmówiopsychologiczno-krytycznymzrozumie-
niu12,natomiastzdrugiej–notuje:flJakjestmożliwawielość
idei?Wtensposóbpytanooddawiendawna.Ponieważidea
jestpierwotnienÒhmaduszy,aktemmyślowym,oglądem
człowieka,odniesionymdowielurzeczy,tokażdyczłowiek,
oilejestzdolnydooglądania–oglądaniezaśstanowijego
naturę,beztejzdolnościniestałbysięczłowiekiemwedług
naukiFajdrosa–posiadawieleidei,awieluludzi–tymwięcej.
Należypostawićpytanieodwrotne:Jakjestmożliwajedność
idei?”130
Wlatach1868–1869Cohenopublikowałdwuczęściowyar-
tykułpoświęconyzagadnieniumitu14,wktórymanalizującmit,
wychodziodArystotelesaipytaojegoźródło,awięcpośred-
nio–oźródłowiedzy.flSkądjednakprzyszładawnamądrość
wmitach?TegopytaniaArystoteles,któremuzawdzięczamy
pierwszewysiłkizgłębieniahistoriipojęcia,niepostawił,po-
dobniejakwieluinnychdoczasównajnowszychwłaściwie
10HCW12,123.
11HCW12,164.
12HCW12,107.
13HCW12,169.
14Zob.H.Cohen:MythologischeVorstellungenvonGottundSe-
elepsychologischentwickelt.flZeitschriftfürVölkerpsychologieund
Sprachwissenschaft”1868,Bd.5,s.396–434;Idem:MythologischeVor-
stellungenvonGottundSeelepsychologischentwickeltII.flZeitschriftfür
VölkerpsychologieundSprachwissenschaft”1869,Bd.6,s.113–131.
25
