Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmarburskiflpsychologista”
problemsprowadzasiędowyjaśnieniarolipsychologiiwtłu-
maczeniunaukiopiękniei–analizującstanowiskoFriedricha
TheodoraVischera(1807–1887)dotyczącerozumieniafanta-
zji–dochodzidowniosku,żemożnamówićoflmetafizyce
piękna”22.Problemufantazji,zdaniemCohena,nierozwią-
zalinawetzwolennicyHerbarta:flWprawdziewiadomo,że
fantazjajesttylkoformąkojarzeniaprzedstawień,
aleprzecieżciągleuchodzionazaszczególną»zdolność
duszy«”23.Cohentłumaczy,naczympolegaspór,amiano-
wicieflże
wyjaśnienie
zjawisk
psychicznych
niebędzieposzukiwanewichpodporząd-
kowywaniupodwygodnymdachempojęcia
gatunkowego,
lecz
że
same
procesy
psy-
chicznezostanąrozłożonenaichnajbardziej
elementarneformy,nanajprostszezdarzenia
świadomości”24.AnalizazawartościtreściowejksiążkiHi-
storiacywilizacjiwAnglii,którejautoremjestHenryThomas
Buckle(1821–1862),prowadzidowykazaniajejfundamental-
negobraku–nieznajomościprocesówpsychicznych250
Cohenanalizujeróżnicęmiędzypoezjąainnymitypami
aktywnościmyślowejiakcentujefakt,żepoetawymyśla
rzeczywistość,mającświadomośćjejnierealności.Wzwiąz-
kuztympytaomożliwośćtakiegopodziałuświadomości
iodpowiadającnadawnyspórprawdyipoezji,filozofii
isztuki,odwołujesiędopojęcia,którebędziekluczowedla
jegopsychologii,amianowiciepojęciafljednośćświadomo-
ści”.flPytaniejestnaturyczystopsychologicznej–odpowiada
Cohen–toznaczyopierasięononahipoteziejedności
świadomości”26.Tymsamymdajewyrazprzekonaniu,
żeprzytakimujęciupoezji,kiedyzostajepostawionepytanie
ojejistotę,odpowiedźsprowadzasiędostwierdzenia,że
flwszystkienaszeprzedstawieniazostająutworzonezgodnie
zmechanicznymiprawami”27.IkontynuujeCohen,
wyrażająctymsamymswojezdaniewkwestiirozumienia
poznania.Przytoczyćwypadawiększyfragment:
27
22HCW12,360.
23HCW12,361.
24HCW12,362.
25Zob.HCW12,373.
26HCW12,385.
27HCW12,386.
