Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Problemfilozoficznejhistoriifilozofii
Poszukującodpowiedzi,wartoodwołaćsięrazjeszczedoprzy-
wołanegofragmentuArchitektoniki...Kantrozróżniatufilozofię
wznaczeniuobiektywnymisubiektywnym50.Pierwsząrozumie
jako„pierwowzórocenywszelkichpróbfilozofowania”.Maona
służyć„doosądzaniawszelkiejfilozofiisubiektywnej,której
gmach1powiada1bywaczęstotakróżnorodnyizmienny”51.
TakpojmowanąfilozofięuznajewszelakoKantjedyniezaideę
pewnejmożliwejnauki,która„niejestnigdziedanainconcreto,
doktórejjednak1dodaje1dopótystaramysięzbliżyćnaróż-
nychdrogach,dopókiniezostanieodkrytajedna,bardzoprzez
zmysłowośćzarosła,ścieżkaidopóki1oiletowogólejestdane
człowiekowi1nieudasięsprawić,byniezdarnedotychczasod-
tworzeniedorównałooryginałowi”52.Takrozumianąfilozofię,uj-
mowanąwsensieobiektywnym,potraktowaćbymożnajako
założeniefilozofującejhistoriifilozofii,asamatahistoriabyłaby
wówczasodtworzeniemkoniecznychkrokówwdążeniudoodkry-
waniaalbo,lepiejpowiedzieć,urzeczywistnianiategoideału.
Byłabytozatemtakahistoriafilozofii,októrejmożnabypowie-
dziećtosamo,copowiedziałDiltheyodzieleTennemanna1mia-
nowicie,żedajesiępogodzićz„założeniemodnalezionegowkoń-
cujedynieprawdziwegosystemu”53.
Filozofięwrozumieniusubiektywnymnatomiast1tęwielopo-
staciowąizmienną1potraktowaćmożnajakozałożeniehistoriifi-
lozofiipisanejzempirycznego1bytakrzec1punktuwidzenia,
opartejnapoznaniuhistorycznym,empirycznym(exdatis).Byłaby
tozatemhistoriafilozofowaniapoprostu,historianiespojonafilo-
zoficznąideąprzewodnią,azarazemjedyna,którąwistocienapi-
saćrealniemożna,ponieważ1jakpowiadaKant1dochwiliobec-
nejniesposóbfilozofiiwpostaciobiektywnejrozpoznać,azatem
(idączatokiemrozumowaniafilozofa)inapisaćjejhistorii.
Podsumowując,wramachKantowskiegoprojektufilozofującej
historiifilozofiimamydoczynieniaz„historiąrozwijającegosię
zpojęćrozumu”,aniezhistorią„tuiówdzieprzygodniepo-
wstałychmniemań”.Kantdystansujesięwramachowegoprojektu
odhistoriografiidoksograficznej,jakbowiemironiczniepowiada,
chcemyprzedewszystkimwiedziećnieto,oczym„mędrkowano”
(atejwiedzydostarczaniewątpliwiehistoriapisanaexdatis),lecz
to,czegodokonanozapomocąsamychtylkopojęć.Filozofiatodla
50Zob.I.KANT:Krytyka...,T.2,s.583[A838,B866].
51Ibidem.
52Ibidem.
53Zob.W.DILTHEY:Próby...,s.185.
