Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
flozofaaktualności
nadziałaniu„wbrewczasowi”2,awięcnawykroczeniupozaczasjakotaki,
wstronętego,coNietzschenazywaniehistorycznością,icowiążezsamym
życiem,dlaktóregonadmiarhistoriiokazujesięszkodliwy:„Niehistoryczność
podobnajestotaczającejatmosferze,wktórejjedyniewytwarzasiężycie,by
zezniszczeniemtejatmosferyznówzniknąć”3.Azatem:alboczasoweprze-
sunięcie,albowyjściepozaczasihistorię.Wjednymiwdrugimprzypadku
zakładasięjednakkoncepcjęczasujakopewnejprzestrzeni,zktórejmożna
wyjśćlubprzesuwaćsięwjejobrębiemiędzywyróżnionymiobszarami(prze-
szłość,teraźniejszość,przyszłość),wzdłużosinastępstwachwil.Byuchwy-
cićwłaściwąintencjęNietzschego,trzebazerwaćztąuproszczonąwykład-
nią.WdrugimzNiewczesnychrozważańNietzscheopisujetrzymodele,trzy
sposobyuprawianiahistorii,zktórychkażdywyrastazinnegożyciowegona-
stawienia,możezarównosłużyćżyciu,jakiobrócićsięprzeciwniemu:„Jeśli
człowiekcoświelkiegostworzyćpragnącypotrzebujewogóleprzeszłości,to
opanowujejązapomocąhistoriimonumentalnej;ktonatomiasttrwaćchce
wtym,cozwyczajneizdawnaczczone,tenpielęgnujeprzeszłośćjakohisto-
rykantykwarski”,zaś„ten,któremupotrzebaobecnapiersiuciskaiktóryza
żadnącenęniechcezrzucićzsiebieciężaru,czujepotrzebęhistoriikrytycznej,
tojestsądzącejipotępiającej.Zbezmyślnegoprzesadzaniaroślinpochodzi
niejednozło:krytykbezpotrzeby,antykwariuszbezpietyzmu,znawcawielko-
ścibezmocywielkości[…]”4.Mamywięchistorięmonumentalną,kultywującą
pamięćowielkichczynachipostaciachzprzeszłości,historięantykwarską,
skupionąnaposzukiwaniuciągłościtradycji,orazhistoriękrytyczną,oceniającą
przeszłośćzperspektywychwiliobecnej,uznającąteraźniejszośćzasiedlisko
ostatecznejprawdy.Wswojejpóźniejszejpraktyceflozofczno-genealogicznej
Nietzschenawiążeponowniedoowychtrzechmodeli,zmieniającjednak–jak
piszeFoucault–kultzabytkówwparodię,poddającsystematycznemurozkła-
2
Tamże.
3
Tamże,s.67.
4
Tamże,s.75.
18
