Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jednegoprzeddrugim.Człowiekjestwswoimdziałaniuwolny,alenie
dowolny.Dlategoniemożnażądaćodpodmiotujakoistotyracjonalnej
iwolnejzarazemrezygnacjizeswejrozumnościiwolności,czyliposzu-
kiwaniaracjiiwyborudziałania.Rozumposzukujeracjiniewsobie,bo
tamichnieznajdzie,alepozasobą,zaśwolawybierawsposóbwolny,
gdyżniepodlegaprzymusowi.
Jeśliindywidualnyispołecznyczłowiekzaprzestajeposzukiwania
racjiiprzestajewsposóbwolnywybierać,przestajebyćsobą,czylitym
kimjest.Wówczassamsiebieurzeczawia,zgadzającsięnaswąwłasną
degradację,jakoutratęgodności.Brakzaangażowaniawłasnego„ja”
wczynie,jestbrakiemświadomościiwolności34.Takibrakjestdopusz-
czalnywszędzietam,gdziezachodząprocesydzianiasię,alenietam
gdzienastępujedziałanie.Topoprzezdziałanieaktualizujesięczłowiek
jakoosoba,ktośktowieichce35.Rzeczyaniniewidzą,aniniechcą.Stąd
zapewnieniekażdemuwarunkówdoświadomegopoznaniaiwolnego
wyborustanowietycznyfundamentcywilizacji36,nietylkonamiarępo-
trzeb,alerównieżmożliwości.Odprzezwyciężaniaantynomiizewnętrz-
nychnakazówiwewnętrznejautonomiizależyprzewagadziałaniaspo-
łecznegoalbotechnicznegodzianiasię.Wewnętrznaautonomiaodwołu-
jesiędoregułwspółżycia,azewnętrznenakazyznajdująwzmocnienie
wregulatorachtechnicznych.Oilewięcetykawzmacniaautentyczność
iautonomięosobową,tonadużywanatechnikawyzuwazniej.
Wcywilizacjieuropejskiejodsamychpoczątkówetykaiprawosta-
nowiłynajbardziejpodstawowewyznacznikiosobowejiobywatelskiej
dojrzałości37.Nieprzypadkowopojawiałysięikolejnodopełniałyare-
tologiagrecka,jurysprudencjarzymskaimisericordiachrześcijańska,
owocującjedynąwświecieuniwersalnącywilizacją.Poszukiwania
mądrości,dążeniadoporządkuisłużbabliźniemuzintegrowałypoglą-
dyipostawynatylemocno,abystałysiędziejowymodniesieniemdla
światanowejery.WGrecjipowstałoporazpierwszywyraźnepoczucie
odrębnościmiędzyideałamieuropejskimiaazjatyckimi.Jakteżpoczu-
cietożsamościiodrębnościcywilizacjizachodniej,cosymbolicznielo-
kalizujesięw480r.p.n.e.,kiedytoTemistoklespobiłPersów38.Także
34M.A.Krąpiec,Naturaludzkiejwolności,[w:]Człowiekwkulturze.Pismopoświęco-
nefilozofiiikulturze,Lublin1997,nr9,s.21-33.
35K.Wojtyła,Osobaiczynorazinnestudiaantropologiczne,Lublin1994,s.151.
36F.Koneczny,Rozwójmoralności,Komorów,1997,s.33.
37F.Koneczny,Państwoiprawoiwcywilizacjiłacińskiej,Komorów1997,s.19
38M.Golka,Cywilizacja...,s.57.
FILOZOFICZNAINTERPRETACJACYWILIZACJI
19
