Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
działaniamózgudasięadaptowaćnagruntpsychologiczny,
odpowiedniojeinterpretując.Czybadaniamózgunakładająsię
nabadaniaumysłu?–nie,gdyżneurobiologicznebadaniamózgu
badajączasoprzestrzennezjawiskafizycznezapomocąaparatury
pomiarowej,natomiastbadaniaumysłuodwołująsiędostruktur
ifunkcjiabstrakcyjnychisemantycznych.Psychologiabazuje
najęzykupotocznymochwiejnejsemantyce30.Jeżelinp.test
inteligencjiopierasięnaznajomościgramatykiileksykonujęzyka,
umożliwiającegoczytanieizapisywaniezdań,toniejestmożliwa
jakakolwiekobiektywizacjawynikówbadańzewzględu
naniemożliwośćwyeliminowaniachwiejnościsemantycznej
leksykonuorazzdań31adresata.Ztegowzględubrakpodstaw
doobiektywizacjitestuinteligencjizpowoduwzględności
środowiskasubiektywnienasyconegokulturą.Wszystkietesty
inteligencji–odwołującesiędozdań–sątendencyjne32,awięc
majązerowąwartośćnaukową,choćmogąmiećwartośćużyteczną.
Podstawowyproblemtzw.ilorazuinteligencji33tkwiwtym,
żeinteligencja(intelekt)jestdeterminowanabiologicznymrozwojem
adekwatnejstrukturywrodzonejorazkulturowymśrodowiskiem,
umożliwiającymrozwój.Otóżniejestmożliwesformułowanietestu
badającegozakresinteligencjideterminowanejnaturą,jakitestu,
badającegozakresinteligencjiwarunkowanejkulturąztejracji,
iżbiologicznyrozwójwarunkowanyjestkulturowymśrodowiskiem.
Inaczej,niejestmożliweskonstruowanietestuinteligencji
abstrahującegoodkultury(wszczególnościlingwistycznej),aleinie
jestmożliweskonstruowanietestuinteligencjiabstrahującego
odnatury.
Czypsychologiacośistotnegownosiwrozumienieczłowieka?
ZaScheleremdasięstwierdzić,że„wżadnymokresiehistorii
człowiekniestałsiętakproblematyczny,jakobecnie”34.Wtym
kontekściewartoprzywołaćwielcewymownątezęBocheńskiego:
„Wiedza,rozumsądzisiajtakzagrożone,jaktosięniegdyśrzadko
zdarzało,awrazznimizagrożonejesttakżeto,coludzkiepoprostu;
byćmożenawetsamoistnienieczłowieka.Tylkoautentyczna
filozofia,któradopoznawaniaużywawszystkichśrodków,mogłaby
przyjśćzpomocąwtejsytuacji.Niezaśnaukiszczegółowe,
ipodobneimupraszczającesystemy,którejakozwiązanezjedną
metodą,niesąwstanieogarnąćcałości”35.Wrzeczysamej,
psychologianiedysponujeteoriąfundamentalną,leczdysponuje
