Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.PrzejmowaniepaństwaiobywatelskieTAKlubNIE
47
AcozEuropą?JejwłasneproblemypołączonezPolskimidemonamiiza-
niechaniamikonsolidacjidemokratycznejstworzyłyzjawisko,któreMartin
Shapirotrafnienazwałwswoimsłowiewstępnymnperfectpoliticalstorm”.
ObecnieEuropaprzeżywafalę,którąmożemynazwaćpolitykąresentymen-
tu31.Politykaresentymentuniemajednejrecepturyczyjednegokształtu32.
Zawszejestwynikiemsplotuczynników,takichjak:historia,kultura,tem-
peramentnarodowy,politykamikronapoziomiekrajowym.Jednakwyklu-
czenieinieufnośćtozawszedwiesiłysprawczeresentymentu:zwrócenie
sięmasprzeciwkoelitompodsyconejestpopulistycznymprzekazem,żeza
moiminiepowodzeniamistojąowetajemnesiły,któreknująnamojąszkodę.
Postępujewięcwykluczenieinnego,budowaniewspólnotyludzi,którzywy-
glądająimyślątakjakja,nieufność,egalitaryzm,ataknaautorytetyrzekomo
służącemniejszości.Uźródełpolitykiresentymentuleżąpolitykazwrócona
downętrzaorazhistorienarodowewidzianeodwewnątrzikonfrontowane
zeświatemzewnętrznymwedługantagonizującegonlepsimyv.gorsioni”.
Tylkocipierwsimająprawonależećdonarodu.Każdy,ktomyśliiczuje
inaczejniżwiększość,jestciałemobcymwwersjiłagodnejalbogorszym
sortemczyzdrajcąwwersjiradykalnej.
Przejmowaniepaństwakierujesięswojąwłasną,wewnętrznąlogiką.Naj-
pierwludzietracązaufaniedopaństwaiinstytucjipublicznych.Zaczynają
wierzyć,żedotychczasowawładzaniezaspokajaoczekiwań,zawodzi,żemoże
byćlepiej,niżjest.To,comamy,jestpostrzeganejakoniewystarczające.
Chcemywięcej,choćniewiemydokładnie,jaktowięcejilepiejzdefiniować.
Głosyumiarkowanebroniącestatusquospychanenamargines.Zwycięża
narracja,żewszystko,cobyłodotąd,tojakaśfantasmagoria,żepaństwobyło
przeciwkozwykłymobywatelom,że-cytując-amerykańskiMainStreet
(symbolicznynzapomnianyKowalski”)zawszeprzegrywałzWallStreet33.
31ConstitutionalCrisisintheEuropeanConstitutionalArea.Theory,LawandPoliticsinHun-
garyandRomania,red.A.vonBogdandy,P
.Sonnevend,Oxford-Portland2015zdalszymiode-
słaniamidoliteratury;M.Bánkuti,G.Halmai,K.L.Scheppele,Hungary)silliberalturn:disabling
theConstitution,nJournalofDemocracy”2012/23(3),s.138;I.Pogany,Thecrisisofdemocracyin
EastCentralEurope:the<NewConstitutionalism)inEurope,nEuropeanPublicLaw”2013/19,s.341.
32T.T
.Koncewicz,UnderstandingthePoliticsofResentment,28.09.2017r.,Verfassungsblog,
https://verfassungsblog.de/understanding-the-politics-of-resentment/(dostęp:25.01.2020r.).
33TanarracjajesttakżeobecnawkryzysiedemokracjiwStanachZjednoczonych,gdyar-
gumentznzapomnianegoczłowieka”jestjednymzcentralnychelementównarracjiipolityki