Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
WPROWADZENIE
Naukowoopisanaprzyrodatotylkojedenzaspektówmatematyczności
współczesnegoświata.Drugitoekonomia,ujętajakospołecznagrarozma-
iciemianowanychliczb(odsumpieniędzypocząwszy)
22
.Jeślirozumiećją
szeroko,wduchuBourdieu,dlaktóregokapitałniemusibyćzawszenekono-
miczny”wpotocznymsensie,możeznajdowaćzastosowaniedoopisulitera-
turyiliteraturoznawstwaznacznieszerzejniżtylkowsferzedosłownierozu-
mianegorynkuksiążki23.Tamatematycznawyobraźniamożezkoleistaćsię
przedmiotemwładzysądzeniawjejtrybiepolitycznym-jeślispróbujemypołą-
czyćpostulatyHannyArendtwobecinterpretacjiKanta
24
zneoliberalnymbądź
neomarksowskimstylemmyślenia.Kiedyhumanistarozumujewtensposób,
przestajebyćliteraturoznawcąwwąskimsensie,nawetjeśliwciążpiszeolite-
raturze,traktującjąjużjednakniejakpoprostuprzedmiot,tylkonarzędzie
służącezrozumieniu-aczasemizmianie-sytuacjispołecznej.Przedmiotem
jestwtedysamarzeczywistośćspołeczna(niekiedy,jakwekokrytyce,ściślesple-
cionazprzyrodniczą),literaturastajesiępolemwyobraźnidokonującejsyntez
iprodukującejschematy,humanistazaś-intelektem(jeśligłówniepoznaje)
lubrozumem(jeślichcepraktyczniedziałać)nmyślącymliteraturą”(zgodnie
zformułąRyszardaKoziołka)25albonaszerszymfilozoficznymgrunciezada-
jącympytanialiteraturoznawcom.Niekiedytenmodelrefleksyjniesięzapętla,
kiedyprzedmiotemzainteresowaniahumanistystajesięwłasnapraktykabądź
wspólnotabadawcza-wtedymożnaliteraturąmyślećoliteraturoznawstwiealbo
oliteraturoznawstwiemyślećjakoliteraturze,spekulatywnieproblematyzując
relacjępodmiotuiprzedmiotu,choćdziejesiętoniekiedykosztemnarcystycz-
negoodwróceniauwagiodrzeczywistościzewnętrznej26.
Niewszystkojednakwdziałaniachwładzysądzeniadasięwytłumaczyć
pomocąwyobraźni.Wsferzeestetykiichparalelizmzałamujesięwobec
wzniosłości,wsferzepraktycznejpokrewnenniepatologiczne”uczuciesza-
cunku(inneniżzwykłeemocjewywołaneprzezwyobrażenia)budziprawo.
Obszarteneksplorująrównolegle,choćwodmiennychsłownikach,teorie
nastrojówiafektów27-jakowywoływanychprzezcośwprawdziezwiązanego
zprzedstawieniami(pamięciowymi,artystycznymi,fotograficznymiitp.),ale
22UKantazaczątekrozumowaniaprowadzącegowtymkierunkuwidzimyjużpoKry-
tycewładzysądzenia-wMetafzycemoralnościzjej(przesadnie)rozbudowanądyskusją
prawawłasności.Por.J.Potkański,Czasiliczby:ekonomiapolitycznaTkaczyszyna-Dyckiego,
[w:]Sekundyiepoki.Czaswliteraturzepolskiejpo1989,red.Ż.Nalewajk,M.Mips,Warszawa
2013,s.196-218.
23Zob.wniniejszymtomieartykułD.Antonika.Por.J.Potkański,Epokaspojrzenia.Lite-
raturaispołeczeństwonowegokapitalizmu,Warszawa2014.
24Por.J.Szczepański,Politycznawładzasądzenia,Kraków2009.
25ArtykułyK.SzkaradnikiJ.Soćki.
26ArtykułJ.Skurtysaorazporównawczo-D.AntonikaiA.Hellicha.
27ArtykułyJ.SkurtysaiJ.Potkańskiego.
