Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ł.Żurek,Filologia:problemydefinicyjne...
19
wnazwachkierunków,jakrównieżsprowadzeniefilologiidonaukipomocniczej,
czylizestawupraktyksłużącychpracyztekstem(opatrywanietekstukomenta-
rzem,ustalaniepoprawnejwersjitekstuitd.),jedyniepotwierdzałyjejwidmowy
statuswpowojennymliteraturoznawstwieamerykańskim.Niewielepodtym
względemzmieniładziałalnośćErichaAuerbacha,któryod1947r.pracował
naPennsylvaniaStateUniversity,aod1950r.naYaleUniversity,gdzieuczył
m.in.FredricaJamesona.Sambadaczbyłpoprostuuważanyzankomparaty-
stę”,niezaśzanfilologa”,copotwierdzałotezęWellekaokońcufilologiijako
dyscyplinymogącejwciążinspirowaćpowojennąhumanistykę.Opublikowany
w1952r.,aprzetłumaczonynaangielskiw1969r.,artykułFilologialiteratury
światowej9,wktórymAuerbach-zniewypowiedzianejwprost,alewyczuwal-
nejperspektywyŻydazmuszonegodoucieczkiznazistowskichNiemiec-stara
sięoczyścićfilologięjakonzmysłhistoryczno-perspektywiczny”zjejzwiązków
zpojęciaminnarodu”lubnducha”
10
,przyciągnąłuwagęamerykańskichlite-
raturoznawcówdopieronapoczątkuXXIw.,iraczejniezewzględunasamą
filologię,leczzpowoduwzmożonegozainteresowaniakoncepcjąWeltliteratur.
Równieżamerykańskarecepcjadekonstrukcjiorazfrancuskichponowoczesnych
filozofówniestworzyładogodnychwarunkówdlarefleksjinadwspółczesnym
(orazprzeszłym)statusemfilologii.Wlatachsiedemdziesiątychiosiemdziesią-
tychukrytywwyrazienfilologia”logoskojarzyłsięzderridiańskimnlogocentry-
zmem”orazopisywanąprzezMichelaFoucaultawSłowachirzeczachminioną
epistemehistoryzmu,historiasamejdyscyplinyzaśzbytłatwodawałasiępowiązać
zteologicznieipolitycznieobciążonąinstytucjąautora,którąatakowałRoland
Barthes,czynwielkąnarracją”Jeana-FrançoisLyotarda.SamJacquesDerrida
wsłynnymwystąpieniunakonferencjinmeLanguagesofCriticismandthe
SciencesofMan”wBaltimorestwierdzał:
Kiedytylkoograniczeniaopozycjinatura/kulturadadząsięodczuć,możnazechcieć
kwestionowaćsystematycznieisurowohistoriętychpojęć.[ł]Takie[ł]kwestio-
nowanieniebyłobyanifilologicznym,anifilozoficznymdziałaniemwklasycznym
rozumieniutychsłów.Zajmowaniesiępodstawowymipojęciamicałejhistoriifilo-
zofii,ichdekonstytuowanie,nieoznaczapodejmowaniazadańfilologa[ł]11.
9E.Auerbach,PhilologiederWeltliteratur,w:Weltliteratur:FestgabefürFritzStrichzum
70.Geburtstag,red.W
.Muschg,E.Staiger,Bern1952;idem,Philologyand„Weltliteratur”,tłum.
M.iE.Said,nmeCentennialReview”1969,nr1.
10nMusimywzmienionychokolicznościachwrócićdo[ł]poznania,żeduchniejest
narodowy”;n[ł]nasząfilologicznąojczyznąjestziemia;niemożejużniąbyćnaród”
.Idem,
Filologialiteraturyświatowej,tłum.A.Szewczukowa,[w:]Współczesnateoriabadańliterackich
zagranicą.Antologia,t.2,oprac.H.Markiewicz,Kraków1970,s.214.
11J.Derrida,Struktura,znakigrawdyskursienaukhumanistycznych[1966],tłum.
M.Adamczyk,nPamiętnikLiteracki”1986,z.2,s.257.Derridanajprawdopodobniejwystąpił
zgotowymtekstem,którynastępnieodczytał.
