Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WykładII
AngliaiSzkocjawXVIIiXVIIIwieku
1.Władza
PoczątkioświeceniawAngliiprzypadająnaokreswalkopodziałuprawnień
międzymonarchąijegostronnikami(nazywanymitorysami)oraz
obrońcamiwładzyparlamentu(wigami).Konflikttenprzybrałnasilepo
objęciutronuprzezJakubaI(1603–1625)zeszkockiejdynastiiStuartów.
Próbowałonskupićwswoimrękunietylkocałąwładzęświecką,aletakże
religijną,tzn.przejąćkontrolęnaddziałającymiwtymkrajuorazna
terenachzależnychodAngliiKościołami.Stanowczosprzeciwilisiętemu
mającyswojąsilnąreprezentacjęwparlamenciepurytanie.Jakoruch
religijno-społecznypojawilisiępodkoniecXVIstulecia,wysuwająchasła
niezależnościodrzymskiejzwierzchności(papieża)orazprzestrzegania
moralnegorygoryzmuprzezkażdegozwiernych.Jedenzichteologów
JohnFox–założycielStowarzyszeniaPrzyjaciół(jegoczłonkównazwano
kwakrami;odang.quake–drżeć)wswojejBookofMartyrsgłosił,iżAnglia
jestnowymIzraelem,aAnglicynowymnarodemwybranymprzezBogadla
realizacjiJegozamysłów.Siłapurytantkwiłanietylkowichlicznościczy
wmajętnościsporejichczęści(wichszeregachznajdowałosięm.in.wielu
kupcówiwłaścicieliziemskich),aletakżewniezłymwykształceniu(pod
koniecpanowaniaElżbietyIok.1/3purytańskiegokleruposiadała
uniwersyteckiestopnie).Mimowieluistotnychróżnicreligijnychmiędzy
poszczególnymiugrupowaniamipurytańskimiwystępowalionizgodnie
przeciwkopróbompodporządkowaniaichtakiejnowejformiepapizmu,
jakimwichprzekonaniubyłKościółanglikański.
GdyJakubIujawniłswojeaspiracjezawiązaliprzeciwkoniemutzw.
spisekprochowy–jegocelembyłowysadzenieparlamentuwrazzkrólem
orazjegostronnikami.Spisektenzostałwykryty,ajegouczestników
aresztowano,postawionoprzedsądemiskazanonaśmierć.Niepołożyłoto
kresusporomopozycjęmonarchy,parlamentuisamychpurytanwpań-
stwie.Ichefektembyłym.in.przedstawionew1611r.królowitzw.
ApologieIzbyGmin,wktórychżądano,abyzrzekłsięniektórych23
