Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ofunkcjimituwfilozofiipolitycznej
33
problematyki,ElżbietaWolicka,wyróżniawdialogachPlatonatrzyrodzajemitów-
-obrazów,stosowniedopełnionychprzezniefunkcji.Pierwszyrodzajtomity,któ-
rychzadaniemjestuaktywnieniepoznawczychzdolnościduszypoprzezwzbudze-
niewniejpociągudopiękna,czylidoIdei.Wtymobszarzemitypełniąfunkcjęeste-
tycznąiunaoczniającą,atymsamymstająsięważnymelementemliterackiegostylu
Platona.Drugirodzajtomityspełniającefunkcjęinterpretacyjno-objaśniającą-ich
przykładem,zdaniemWolickiej,jestmetaforajaskini.Wtymwypadkumitzostaje
wplecionywporządekdyskursywny,stanowiniejakozabiegpomocniczyitowarzy-
szymuprzekładnajęzykdyskursu.TymsamymPlatonsamdokonujeichdemito-
logizacji,sprowadzającdondyskursywnegowywodulubzbiorutwierdzeń”
.Trzeci
rodzajopowieścimitycznychtonfabularnemitysymboliczne”
.Mająoneznaczenie
autonomiczneiłączącsięzpierwszymtypemmitów,pełniąfunkcjęhermeneutycz-
ną12.Należytakżepamiętać,copodkreślaWolicka,iżnmitwfilozofiiPlatonaniejest
formąkulturowegoprzeżytku-reliktemhistorycznym,odziedziczonympotradycji
archaicznej,leczświadomiewprowadzonąikontrolowanąmetodąwyrażaniaiin-
terpretacjiprawdmetafizycznych”13.
PosługującsięsystematykąmitologiiplatońskiejzaproponowanąprzezElżbietę
Wolicką,nmitokrwiiziemi”należyzaliczyćdomitówinterpretacyjno-objaśniają-
cych.Jakzwróciłauwagębadaczka,mająoneskomplikowanąstrukturę,gdyżsamej
kompozycjiopowieścitowarzyszyjejdekompozycjawformieracjonalnejinterpre-
tacji.Wprowadzajączatemtenmit,Platonzastrzegaodrazu,iżjesttonbajkafenicka”
,
czylipewnaopowieśćdotyczącapochodzeniastrażników,owychwładcówdoskona-
łych,którzymajączuwaćnadbezpieczeństwemwspólnotypolitycznej,rozpoznając
zewnętrznychnieprzyjaciół,idbaćojejwewnętrznąjedność.Platonnieukrywa,iż
jakomitjesttonfałsz”
,jednakchodzioto,abyposłużyćsięnimprzybudowaniumo-
delunszczęśliwej(sprawiedliwej)wspólnotypolitycznej”
.Poprzezjegoprzypomnie-
nieizmianęlokalizacjichcewpływaćnasposóbmyśleniatakpolitycznejwładzy,
jakiobywateli.Możnazatemuznać,iżmamytutajdoczynieniazsytuacją,októrej
wspominałamnapoczątkutekstu:nmitpolityczny”(założycielski)zostajerówno-
cześniewykorzystanyjakonmitwpolityce”
.Jakomitpolitycznymitpoczątkuma
wspomagaćwyjaśnieniepowstaniawspólnotypolitycznejijejstruktury,natomiast
jakomitwpolitycepowinienprzekonaćobywatelidokoniecznościofiarnarzecztej
wspólnoty.Przywołujesięgobowiemwceluwyjaśnienia,dlaczegonależypoświęcić
indywidualneszczęściedlaidealnejwspólnotypolitycznej.
Platonwpełnizdajesobiesprawę,iżpróbawyjaśnieniapowstaniawspólnoty
politycznej,którejideęprezentujewPolitei,możesięudaćjedynienapoziomiemo-
12Por.E.Wolicka,MimetykaimitologiaPlatona,Lublin1994,s.64.Tamtakżeobszernabiblio-
grafiaprzedmiotu.GeofreyKirk,traktującmitologięPlatonajakocharakterystycznądlaokresu
klasycznego,okresuracjonalizacji,określiłtakżetrzypodstawowefunkcjeopowieścimitycznych:
narracyjno-estetyczna,operacjonalno-wartościującaorazspekulatywno-wyjaśniająca.Por.G.S.Kirk,
Myth.ItsMeaningandFunctioninAncientandOtherCultures,Cambridge-Berkeley-LosAngeles
1979.
13E.Wolicka,Mimetykał,op.cit.,s.58.
