Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.E.Szołtysek,Filozofiawychowaniamoralnego,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-345-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
22
Filozofiawychowaniamoralnego
„Pamiętambowiem,żemampamięć,rozumiwolę;pojmuję,żerozumiem,żechcęi
pamiętam;chcęchcieć,pamiętaćirozumiećsiebie;ijednocześnieznam,pamiętamcałą
mojąpamięć,inteligencjęiwolę.Czegoniezapamiętujęmojąpamięcią,toniejestw
mojejpamięci.Niczaśniejesttakmocnowpamięci,jaksamapamięć.Całąwięcpamię-
tam.Taksamocokolwiekrozumiem,towiem,żerozumiem,iwiem,żechcę,kiedycze-
gośchcę;ipamiętamwszystkocokolwiekwiem.”
17
WedleAugustynachceniewarunkowanejestwolnościąwoli,zaś
wolnośćmanifestujesięurzeczywistnianiemwartościorazrespektowa-
niemnorm(moralnych,etycznychlubjurydycznych).Chcenie,zawsze
nakierowanenaprzyszłość,stanowiosobliwymagazynprojekcjitego,
czegojeszczeniebyło.Jestwstanieprzyjąćprojekcjestanówrzeczy,wy-
obrażeń,idei.Chcenie-zawszeprzygodne,zakładającepewne‘mogę’-
warunkujeoczekiwanie,któreprzyjmujepostaćnadzieilublęku.Zkolei
pamiętanie,zawszeitylkonakierowanenaprzeszłość,stanowiosobliwy
magazyntego,cojużbyło.Jestwstanieprzyjąćobrazystanówrzeczy,
wyobrażenia,nastroje,które-dlatego,żesięjużspełniły-mającharakter
konieczny;nicwnichniepodlegazmianie,choćmożnajedowolniein-
terpretować.Pamiętanie-wpewnymsensie-rzutujenaprzyzwyczajenia,
nawyki,postawy.Pamiętaniewspółtworzypoczuciedoświadczenia.W
pewnymsensiedoświadczenierzutujenakwalifikacjęwsumieniuintencji
lubczynu.Pamiętaniewyznaczaprzeszłośćijestosadzonewprzeszłości.
Inaczej,władzapamięcigenerujeprzeszłość,natomiastaktywnośćtej
władzy,czylipamiętanie,jestzakotwiczonewprzeszłości.Oznaczato,że
dopierowrazzczłowiekiemwkraczamywhistorię.Gdybyśmyniemieli
władzypamięci,niemielibyśmypoczuciaprzyszłości,iodwrotnie,gdy-
byśmyniemielidaruchcenia,niemielibyśmypoczuciaprzeszłości.Tak
jakdopełnieniemprzeszłościjest(jejprzeciwstawna)przyszłość,tak,
analogicznie,dopełnieniempamięcijest(jejprzeciwstawne)chcenie.Pa-
mięć-osadzonawprzeszłości-warunkujewolę,nakierowanąnaprzy-
szłość.Myślenie,jakośrodkowyskładniktriadyAugustyna,wyznacza
teraźniejszośćijestosadzonewteraźniejszości.Takjakchceniejestma-
nifestacjąwoli,takmyśleniejestmanifestacjąintuicjilubrozumu
18
.My-
17
Tamże,s.327.
18
WedleJanaPawłaII:„Jeżelirozumpotrafiintuicyjnieuchwycićisformułować
pierwszeiuniwersalnezasadyistnieniaorazwyprowadzićznichpoprawnewnioski
naturylogicznejideontologicznej,zasługujenamianoprawegorozumu,czyli-jakma-
wialistarożytni-rectaratio.”JanPawełII:Encyklika
FIDESETRATIO
.Wrocław1998,
s.8-9.
