Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
1.Wymienialnośćwalutimechanizmykursówwróżnychsystemachmonetarnych
aktualniewielkamiędzynarodowanierównowagapłatniczaorazzwiązanezniątarciainie-
pokojejaskrawyprzejawniedomogówmechanizmówdostosowawczychzpowodów
tyleżpolitycznych,coekonomicznych.
1.5.Wzorcowytypsystemusztywnychkursów
walutazłota
1.5.1.Kurswsystemiegold-coinstandard
Klasycznymprzykłademsystemukursuwysocesztywnego(wzasadziestałego)byłme-
chanizmkursowycharakterystycznydlamiędzynarodowegosystemuwalutyzłotejsprzed
pierwszejwojnyświatowej(internationalgold-coinstandard).Bankicentralnegłównych
krajówEuropyutrzymywałystałeurzędowecenyzłota.Przeztoposzczególnejednostki
monetarnemiałyoficjalneparytetykruszcowe,tzn.urzędowookreślonezawartościzłota.
Relacjeparytetówposzczególnychwalutwyznaczałyzkoleiichkursyparytetowe,tojest
posługującsiędzisiejszymnazewnictwemkursycentralne.Bankibyłyrzeczywiście
gotowewydawaćżółtymetalwpostacipełnowartościowychmonetpotejurzędowejcenie
wzamianzawyemitowaneprzezsiebiebanknoty,atakżeprzyjmowaćgopotejżecenie,
emitującnowebanknoty.Władzepaństwowezezwalałyprzytymtakżenacałkiemswo-
bodnyprzewózzłotawobukierunkachprzezgranice.Gwarantowałoto,żekurs
banknotówkrajowychizagranicznychwzględemsiebienieodchylisiębardziejodkursu
parytetowegodwujednostekpieniężnych,niżpozwalałynatotzw.punktyzłota(górny
idolny).
Byłytodwagranicznepoziomykursu,będącewniewielkiejodległościponadoraz
poniżejkursuparytetowego,przyktórychzaczynałosiębardziejopłacaćwymieniaćkra-
jowebanknotynazłotoiprzewozićkruszec,abynabyćpotrzebnebanknotyzagraniczne
wtamtejszymbankucentralnym,niżkupowaćjenazbytdrogonarynkudewizowymwkra-
ju.Alboteżnaodwrótprzywozićzłotozpodobnegopowodu.Odstępmiędzyobu„punk-
tamizłota”niewynikałnawetzustaleniabankucentralnego.Wynikałpoprostuzkosztów
transportuorazubezpieczeniaprzesyłkikruszcu.Kosztytebyłynaogół(procentowo)nie-
wielkiewstosunkudowartościprzesyłki.Torozwiązanie,wpołączeniuzeswobodąprze-
wozukruszcu,automatyczniezapewniałoniemalniezmiennykurswalut,bezspecjalnego
ingerowaniawładzymonetarnejwdziałanierynkuwalutowego.Bankicentralnezachowy-
wałysięwzasadziebiernietrzymałyotwarte„okienko”zezłotemiwzmacniałydeflacyj-
nyalboreflacyjnyefektzmianrezerwkruszcowychniewielkimiruchamioficjalnejstopy
procentowej,abyprzyspieszyćprocesrównoważąco-dostosowawczy.
Wpraktyce,ufnośćcodoniezmiennościparytetówsprawiała,żewzasadzienietyle
nawetprzepływyzłota(bobyłyoneniewielkie),aleprzepływypłynnychlokatwposzu-
kiwaniuwyższejrentownościwystarczałydozrównoważeniabilansupłatniczego,przy-
najmniejczasowodochwilicyklicznejpoprawykoniunkturyibardziejzasadniczego
unormowaniasięsytuacjipłatniczejkraju.Takisystem,zwanygold-coinstandard,funk-