Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ3.FUNKCJEFINANSÓWPUBLICZNYCH
zasobówkapitałutrwałegoiobrotowego.Wytwarzanieidostarczanieokreślonych
dóbrpublicznychispołecznychwymaga–wwarunkachgospodarkipieniężnej–po-
siadaniadochodów.Spełniająckonstytucyjnefunkcje(obronanarodowa,bezpieczeń-
stwopubliczne,administracja,edukacjaitp.),państwomusiponosićwydatkizwiązane
zalokowaniemdóbrpublicznychispołecznych.Jednocześniepaństwobezpośrednio
niewytwarzażadnegodochodu.Dlategozkoniecznościsięgadodochodówinnych
podmiotów,wykorzystującatrybutwładzy,jest–jakjużpodkreślałem–państwem
podatkowym.Źródłemfinansowaniawydatkówpublicznychmogąbyćteżpożyczki.
Specyficznasytuacjadochodowapaństwawymuszaredystrybucjędochodówspo-
łeczeństwa.Dokonujesięonawróżnychprzekrojach,tzn.międzyróżnymigrupami
ludności,międzyróżnymiwspólnotamilokalnymiiregionalnymi,międzykrajamiitp.
Redystrybucjadochodówjestrealizowanawformiepieniężnej.Dokonujesię
–wnajszerszymujęciu–przezsystemtransferówdochodów.Transferyteprzyjmu-
jąpostaćprzepływupieniądzamiędzyróżnymipodmiotamiapaństwem(władzami
publicznymi).Dlatransferówocharakterzepublicznymistotnejestto,że–wzasa-
dzie–przepływpieniądzamacharakterjednostronny,ściślejjednokierunkowy.Tak
dziejesięzpodatkami:definitywneprzejęcieprzezwładzepubliczneczęścidocho-
dówpodatników.Zkoleiwładzepublicznedokonują–albobezpośrednio,albopo-
średnio–transferównarzeczróżnychpodmiotów,wtymtakżenarzeczpodatników,
np.wówczas,gdyadministracjapublicznadokonujewypłatwynagrodzeńpracownikom
zatrudnionymwsektorzepublicznym,wypłatrent,emerytur,stypendiówitd.System
transferówdoiodwładzpublicznychjestskomplikowanymukłademoróżnorodnym
charakterze.Wjegoramachwystępujątransfery,któreniesązwiązanezżadnym
kontrświadczeniem;jesttakwprzypadkupodatków,emerytur,rent.Sąjednakrównież
transferyzwiązanezkontrświadczeniami,np.pracalekarza,nauczyciela,policjanta.
Osobnągrupątransferówsątransferywewnątrzsektorapublicznego;np.transfery
zbudżetupaństwadopublicznychfunduszycelowych,transferyzbudżetupaństwado
budżetówsamorządowych,transferymiędzyróżnymiszczeblamigestorówpieniężnych
środkówpublicznychapodmiotamisektorapublicznegowytwarzającymidobraiusługi.
Zewzględunawysokistopieńskomplikowaniasystemutransferówjednymzważnych
kryteriówichsystematyki,ułatwiającejichrozpoznanieiprowadzenieanalizy,jestich
wpływnawykorzystanieproduktukrajowegobrutto(dochodunarodowego).Napod-
stawietegokryteriumrozróżniasiętransfery,którychskutkiemsąwydatkinabywcze
podmiotów,narzeczktórychtransferysądokonywane,oraztransfery,któreniemają
bezpośredniegozwiązkuzwykorzystaniemPKB(dochodunarodowego).
Scharakteryzowanywyżejrozbudowanyiskomplikowanysystemtransferów,będą-
cyzewnętrznąformązjawiskorazprocesówogłębszejtreściekonomicznejispołecz-
nej,wyznaczajednocześniezłożonośćredystrybucyjnejfunkcjifinansówpublicznych.
Redystrybucyjnafunkcjafinansówpublicznychjestprzedmiotemkontrowersji,cojest
zrozumiałe,gdyżjejrealizacjanaruszainteresyekonomicznejednychpodmiotów,
100
