Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1.PRZEDMIOTNAUKIOFINANSACHPUBLICZNYCH
brobytuspołeczeństwawzrastaznaczenietzw.potrzebwyższegorzędu(np.potrzeb
kulturalnych).
Oilezgłaszaneprzezludzipotrzebysąnieograniczone,otylemożliwościichza-
spokajaniazawszesąograniczone.Wynikatozograniczonościzasobów(ziemi,pracy,
kapitału),dziękiktórymmożnawytworzyćograniczonąilośćtowarówiusługzaspo-
kajającychpotrzebyludzkie.
Prawoograniczonychmożliwościzaspokajaniapotrzebludzkichmacharakter
względnyiogólny,gdyżwramachdanychzasobówstopieńzaspokojeniapotrzebpo-
szczególnychjednosteklubgrupspołecznychmożebyćistotniezróżnicowany.
Przyczynyróżnegostopniazaspokajaniapotrzebludzkichsąliczneimająróżno-
rodnycharakter.Decydującesązachowaniaposzczególnychosób.Chodzizwłaszcza
o:(a)chęćdozdobywaniawiedzyikwalifikacji,(b)chęćdopracy,(c)umiejętność
osiąganiadochodów,(d)umiejętnośćgospodarowaniadochodami(oszczędzanie,
inwestowanie).Innymisłowy,dlastopniazaspokojeniapotrzebjednostkiważnesą
przyjętekryteriawyborurodzajupotrzebipoziomuichzaspokajania.
Napoziomzaspokajaniapotrzebludzkichznaczącywpływwywieratakżepaństwo
orazwładzesamorządowe;wynikatoznaturalnychcechniektórychpotrzeb,jakteż
zeświadomejpolitykispołecznejikulturalnejprowadzonejprzezwładzepubliczne.
Naturalnecechyniektórychpotrzebpowodują,żemogąonebyćzaspokajanetylko
wsposóbzbiorowy,np.obronanarodowa,bezpieczeństwopubliczne,administracja
państwowa,ochronasanitarna,oświetlenieulic,korzystaniezdrógpublicznych.Cechą
charakterystycznątegorodzajupotrzebjestto,żeichodbiorcąjestspołeczeństwo
jakocałośćlubgrupaosób(np.wspólnotagminna).Zaspokajaniepotrzebzbioro-
wychwymaganakładówkapitałowychibieżących;oznaczato,żewwarunkachgospo-
darkipieniężnejkoniecznesąokreślonedochody(środkipieniężne)nasfinansowa-
nieprocesuzaspokajaniapotrzebzbiorowych.Ponieważwładzepubliczneniemają,
wzasadzie,możliwościtworzeniadochodównasfinansowanieprocesówgospodar-
czychzwiązanychzzaspokajaniempotrzebzbiorowych,zmuszonesąsięgaćdodocho-
dówinnychpodmiotówkrajowych,główniegospodarstwdomowych,przedsiębiorstw
i–ewentualnie–zagranicy.Współczesnepaństwojestwięcpaństwempodatkowym8,
cosprawia,żewpewnymstopniuznajdujesięwsytuacjikomfortowej,gdyżpozyski-
waniedochodu(pieniądza)odbywasięwdrodzeprzymusu,przywykorzystaniuatry-
butówpaństwa,wtymśrodkówrepresjiwobecpodatników.Wdalszychrozważaniach
wykażemy,żetakomfortowasytuacjawywołujewielekontrowersjiiczęstojestpowo-
demostrychatakównapaństwo.
8Określeniehpaństwopodatkowe”niejestdzisiajoryginalne,potwierdzajetypowastrukturado-
chodówpublicznychwspółczesnegopaństwa,wktórychzdecydowaniedominująpodatki;zdaniem
A.GlapińskiegoterminutegoporazpierwszyużyłJ.Schumpeter.Por.R.L.Allen,OpeningDoors:
TheLifeandWorkofJosephSchumpeter,t.1:Europe,TransactionPublishers,NewBrunswick–London
1991,s.156.
32
