Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1.PRZEDMIOTNAUKIOFINANSACHPUBLICZNYCH
dochodypubliczne,jakteżpodmiotówwydatkującychśrodkipubliczne,zwłaszcza
tych,którewytwarzająusługipubliczne.Dozarządzaniajakimśpodmiotempublicz-
nym(np.gminą,powiatem,szkołą,instytutembadawczym)koniecznyjestbudżetlub
innyfundusz.Posługiwaniesięnarzędziamifinansowymiwzarządzaniupodmiotami
publicznymiwymagazintegrowaniawiedzyofinansachpublicznychzwiedząrepre-
zentowanąprzeznaukiozarządzaniu.
Wostatnichczasachistotnegoznaczenianabierająetyczneaspektyzjawiskwystę-
pującychwobszarzefinansówpublicznych.Zainteresowanieetykitymizjawiskamibie-
rzesięstąd,żeichnaturawywołujeróżnepostawyludzidziałającychwsferzefinansów
publicznych.Różnorodnośćsytuacji,wktórychznajdująsięludzie,powoduje,żema
tuzastosowanieetykaopisowaietykanormatywna,etykaodnoszącasiędojednostki
ietykaodnoszącasiędoinstytucjidziałającychwobszarzefinansówpublicznych.
Jednązfundamentalnychkwestiietycznychwfinansachpublicznychjestzagadnienie
sprawiedliwościpodatkowej.Jużsamozdefiniowaniesprawiedliwościpodatkowejna-
stręczatrudności.Nieinaczejjestzjejrespektowaniemzarównoprzezpodatników,
jakiprzezpaństwo.Wkwestiachsprawiedliwościpodatkowejwystępujeteżwiele
dylematów.Jeżeliprzyjmiemy,żewspółczesnepaństwojestpaństwempodatkowym
orazżepaństwojestdobremwspólnymizawszedziaławinteresieobywateli,tonie-
płaceniepodatkówjestnaganne.Obywatel,któryunikaopodatkowaniaiprzerzuca
ciężarynainnychobywateli,mimożekorzystazdobrodziejstwpaństwa(wspomniana
wcześniejhjazdanagapę”),postępujenieetycznie.Tentokrozumowaniamożebyć
jednakzakłóconyprzezzłepraktykipaństwa.
Jaknp.masięustosunkowaćczłowiekpłacącysumienniepodatkidopodejmowa-
nychniekiedyprzezpaństwoakcjidarowywaniaczęścilubcałościdługówpodatkowych
podmiotomgospodarczym.Czywtakichsytuacjachniebyłobyusprawiedliwioneuni-
kanieopodatkowania,skoropodatnikten(ijemupodobni)zostalihoszukani”przez
państwo.Wjeszczewiększymstopniumoralnapostawasolidnegopodatnikamożebyć
zachwianawprzypadkuindywidualizacjiobciążeńpodatkowychpoprzezumarzanie
częścilubcałościzobowiązaniapodatkowego(odsetekkarnych)naskutekindywi-
dualnychdecyzjiorganówskarbowych.Nawetwykluczenienieetycznychprzesłanek
takichdecyzji(korupcja)dlasumiennegopodatnikaniemawiększegoznaczenia,bo
nieinteresujesięonmotywami,którymikierujesiępaństwo(np.udzieleniepomocy
podmiotomgospodarczym,abyuchronićjeprzedbankructwem).Racjonalnyfiskalizm
możeniezostaćzaakceptowanywedługkryteriówetycznychpodatników.
Sprawiedliwośćpodatkowajestzagadnieniemwielcezłożonymidotyczytakich
kwestii,jak:kogoobciążaćpodatkami,wjakimstopniu,ktoiwjakimzakresiema
korzystaćześrodkówfinansowychpochodzącychzpodatkówitd.Wtymkontekście
możnapostawićtezę,żepercepcjasprawiedliwościpodatkowejprzezobywatelibędzie
silniewpływałanaichpostawyetyczne.
48
