Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.6.WZROSTWYDATKÓWPUBLICZNYCH–PRAWOWAGNERA
podobniejakwDanii,formępaństwanadopiekuńczegoistałsiępodstawąkorekty,
wkonsekwencjiktórejwskaźnikiudziałuwydatkówpublicznychobniżałysię,chociaż
ustabilizowałysięwpierwszejdekadzieXXIw.
PodobnądoSzwecjiścieżkąbudowysocjalnegopaństwadobrobytuposzłaNor-
wegia,chociażudziałwydatkówpublicznychwPKBbył,ogólnierzeczbiorąc,niższy
itylkonakilkalatprzekroczył50%.NorwegiawcześniejniżSzwecjadokonałakorekty
rozbudowanegopaństwasocjalnego,apozmniejszeniuredystrybucjiPKBwlatach
90.XXw.relacjawydatkówdoPKBuległastabilizacji.
InteresującyjestprzypadekWielkiejBrytanii,wktórejwydatkipublicznenieustan-
niewzrastałyażdoobjęciarządówprzezM.Thatcher,kiedytobyłydramatycznie
ograniczane,cobyłoźródłemniepokojówinapięćspołecznych.Mimozmianyekipy
rządzącej(PartiaPracy)wydatkipublicznewrelacjidoPKBnadalspadały,comoż
-
nawiązaćzpostępującąprywatyzacją,restrukturyzacjągospodarkiilikwidacjądefi-
cytowychgałęzigospodarki(np.górnictwawęglowego).Ponownywzrostwydatków
publicznychwWielkiejBrytaniimożnabyłozauważyćwostatnichlatachanalizowa-
negookresu,cowiążesięzgłębokimkryzysemfinansowymwtymkrajuorazfinanso-
waniemwydatkamipublicznymidziałalnościratunkowejwobecsektorafinansowego.
Wśródpozostałychkrajówzaprezentowanychnarysunku2.3zwracatakżeuwagę
przypadekSzwajcarii,wktórejwydatkipublicznewodniesieniudoPKBulegałyznacz-
nejfluktuacjiwobserwowanymokresieażdopołowylat90.XXw.,przyogólnejten-
dencjiwzrostowej,alewnastępnychlatachpowidocznejkorekciewydatkówpublicz-
nychwostatnichkilkunastulatachutrzymująsięnastabilnympoziomie,alewśród
badanychkrajówjesttopoziomnajniższy.
PewnychzaskoczeniemmożebyćprzypadekStanówZjednoczonych,gdyżnależało
spodziewaćsię,żedoktrynareagonomikipowinnamanifestowaćsięzmniejszeniem
wydatkówpublicznych.Nawykresietegoniewidzimy.Przeciwnie–relacjawydatków
publicznychdoPKBpowoli,alesystematyczniewzrastała.Należytowiązaćzewzros-
temwydatkównazbrojenia.
SkokowywzrostwydatkówpublicznychUSAbyłzauważalnywokresiekryzysu
finansowego,którymtenkrajzostałdotkniętywnajwiększymstopniu,stądzaanga-
żowanierząduwratowaniebankówiinnychinstytucjifinansowychbyłoadekwatne,
czyliduże.
Jeżelichodziokrajeprzedstawionenarysunku2.4,towwiększościtychkra-
jówwystępowałatendencjawzrostowawydatków,chociażnaogółwumiarkowanym
tempie.Utrzymywałsięznaczniezróżnicowanypoziomwydatkówmiędzykrajami,
np.międzyAustraliąaFrancją,coświadczyozupełnieodmiennymmodeluspołecz-
nympreferowanymprzeztespołeczeństwaipaństwa.
CiekawymprzypadkiemjestIrlandia,wktórejwramachtzw.cuduirlandzkiego
wydatkipublicznewodniesieniudoPKBspadaływyraźnieisystematycznieażdoczasu
kryzysufinansowego.Załamanie(kryzys)sektorabankowegobyłotakgwałtowne,
71
