Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
rOzDzIAŁ1Wstępdofizjologii
zewnętrznego.Prosteorganizmyskładająsiętylko
zjednejkomórki,natomiastorganizmyzłożoneposiadają
wielekomórekoodmiennejbudowieifunkcjach.
Zbiorykomórekpełniącychpowiązanefunkcje
nazywanesątkankami.Tkankiformująstrukturalne
ifunkcjonalnejednostkizwanenarządamiluborganami
{organon–narzędzie},agrupynarządówintegrująswoje
funkcje,abystworzyćukłady.
NaRYCINIE1I2przedstawiono10układówludzkiego
ciała.Częśćznichmazamiennenazwy(podanewnawia-
sach),opierającesięraczejnanazwachnarządówniż
funkcjidanegoukładu.Układpokrywający,utworzony
przezskórę,tworzywarstwęochronną,któraoddziela
środowiskowewnętrzneciałaodśrodowiska(świata)
zewnętrznego.Układmięśniowo-szkieletowyzapewnia
ciałupodparcieiumożliwiaruch.
Czteryukładyumożliwiająwymianęsubstancji
pomiędzyśrodowiskiemwewnętrznymazewnętrznym.
Układoddechowywymieniagazy;układpokarmowy
(żołądkowo-jelitowy)pobierasubstancjeodżywcze
iwodę,aeliminujeniestrawioneresztkipokarmu;układ
moczowyusuwanadmiarwodyorazszkodliweprodukty
przemianymaterii,aukładrozrodczyprodukujekomórki
jajowelubnasienie.Czterypozostałeukładyobej-
mująswoimzasięgiemcałeciało.Układkrążenia
(sercowo-naczyniowy)rozprowadzakrewprzeznaczynia,
dostarczającsubstancjiodżywczychcałemuorganizmowi.
Układynerwowyiwewnątrzwydzielniczykoordynują
funkcjecałegociała.Zwróćuwagę,żenarycinie1.2
pokazanotedwaostatnieraczejjakoswegorodzajukon-
tinuumniżdwaoddzielnesystemy.Dlaczego?Ponieważ
granicamiędzynimizatarłasięwrazzrozwojemwiedzy
ointegracyjnejnaturzefunkcjifizjologicznych.
Jedynyukład,któregonieujętonarycinie1.2,toroz-
sianyukładodpornościowy,wktóregoskładwchodzą
strukturyanatomiczneznanejakoukładlimfatycznyoraz
rozproszonepocałymcielewyspecjalizowanekomórki
chroniąceśrodowiskowewnętrzneprzedobcymisubstan-
cjamipoprzezwychwytywaniecząstekdostającychsiędo
jelit,płucczyprzezuszkodzonąskórę.Układodporno-
ściowyjestściślezwiązanyzukłademkrążenia.
Tradycyjnieplankursówipodręcznikówfizjolo-
giiwyznaczonyjestprzeznarządyiukłady.Studenci
ucząsięofizjologiiukładukrążeniairegulacjiciśnienia
RYCI1I2
Nazwaukładu
Układkrążenia
Układpokarmowy
Układ
wewnątrz-
wydzielniczy
Układ
odpornościowy
Układpokrywający
Układmięśniowo-
-szkieletowy
Układrozrodczy
Układmoczowy
Układnerwowy
Układoddechowy
Układyludzkiegociałaiichintegracja
Elementyukładu
Serce,naczynia
krwionośne,krew
Żołądek,
jelita,
wątroba,
trzustka
Tarczyca,
nadnercza
Grasica,śledziona,
węzłychłonne
Skóra
Mięśnie
szkieletowe,kości
Mózg,
rdzeńkręgowy
Jajnikiimacica,
jądra
Płuca,
drogioddechowe
Nerki,
pęcherzmoczowy
Głównefunkcjeukładu
Transportsubstancjimiędzy
komórkamiciała
Przekształcaniepokarmu
naprzyswajalnesubstancje;
usuwanieresztek
pokarmowych
Koordynacjafunkcjiciałaprzez
syntezęiuwalnianiecząsteczek
regulatorowych
Obronaorganizmu
Ochronaprzedśrodowiskiem
zewnętrznym
Podparcieiruch
Koordynacjafunkcjiciałaprzez
sygnałyelektryczneorazuwalnianie
cząsteczekregulatorowych
Przedłużeniegatunku
Wymianatlenuidwutlenku
węglapomiędzyśrodowiskiem
zewnętrznymiwewnętrznym
Regulacjagospodarki
wodno-elektrolitowejorganizmu;
usuwanieszkodliwychproduktów
przemianymaterii
Integracjafunkcjiukładów
Układpokrywający
Schematypowiązańmiędzyukładamiludzkiegociała.
Wnętrzaniektórychnarządów(zaznaczonenabiało)
stanowiączęśćśrodowiskazewnętrznego.
pokarmowy
Układ
moczowy
Układ
krążenia
Układ
Układ
oddechowy
Układ
rozrodczy
-szkieletowy
mięśniowo-
wydzielniczy
Układ
nerwowy
wewnątrz-
Układ
Układ
