Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
rOzDzIAŁ2Dynamikabłon
czyuzyskaniawodyisubstancjirozpuszczonych.Wtym
ostatnimkrokumusiszoddzielićdodanesubstancjeroz-
puszczoneprzenikająceodnieprzenikających.
Wnaszychprzykładachużywamytrzechsubstan-
cji:NaCl,mocznikaorazglukozy.NaCljestuważanyza
substancjęnieprzenikającą.JakikolwiekNaCldodanydo
organizmupozostaniewECF.Mocznikjestsubstancją
swobodnieprzenikającąizachowujesiętak,jakbybłona
komórkowarozdzielającaECFodICFnieistniała.
Dodanymocznikrozprzestrzeniasięsamoistnie,ażdo
wyrównaniastężeniawcałymorganizmie.
Glukoza(zwanateżdekstrozą)tonietypowasub-
stancjarozpuszczona.Jakkażdasubstancjarozpuszczona,
początkowodocieradoECF,jednakzczasem100%
dodanejglukozywejdziedokomórek,gdzieulegniefos-
forylacjidoglukozo-6-fosforanu(G-6-P)iniemożejuż
opuścićkomórki.Dlategoglukoza,mimożemożewejść
dokomórki,niejestsubstancjąswobodnieprzenikającą,
ponieważzostajewkomórceidołączadowewnątrz-
komórkowychsubstancjinieprzenikających.
Podanieroztworuglukozyjesttymsamym,czym
podaniepowolnegowlewudożylnegoczystejwody,
ponieważglukozo-6-fosforanstanowiproduktpierw-
szegoetapumetabolizmuaerobowegoglukozy,którego
końcowymproduktemjestCO
2iwoda.
Przykładypokazanenarycinie2.4przeprowadzącię
przezprocesdodawaniaorazodejmowaniaroztworówdo
izorganizmu.Zadajsobienastępującepytania,oceniając
wpływroztworównaorganizm:
1.Jakajestosmolarnośćtegoroztworuwzględemorga-
nizmu(tab.2.2)?
2.Jakajesttonicznośćtegoroztworu?(Posłużsięryc.
2.3,abyułatwićsobiewyeliminowanieniektórych
opcji).Abyokreślićtoniczność,porównajstęże-
niasubstancjinieprzenikającychwroztworzezich
stężeniamiworganizmie.(Zakładamy,żewszyst-
kiesubstancjerozpuszczoneworganizmiesą
nieprzenikające).
Naprzykładroztwóroosmolarności300mOsM
jestizoosmotycznywzględemorganizmu,wktórym
osmolarnośćrównieżwynosi300mOsM.Toniczność
roztworuzależyodstężeniasubstancjinieprzenikających
wroztworze.Wroztworze300mOsMNaClstężenie
substancjinieprzenikającejjestrównejejstężeniuworga-
nizmie.KiedyroztwórtenzmieszasięzECF,stężenie
substancjinieprzenikającejorazosmolarnośćECFnie
zmieniąsię.Wodaniebędziewpływaładokomórekani
znichwypływała(kompartmentICF),aroztwórbędzie
izotoniczny.Możeszobliczyćtosamodzielnie,opracowu-
jącprzykład1zryciny2.4.
Terazzałóż,żeroztwór300mOsMzawieramocz-
nikjakojedynąsubstancjęrozpuszczoną.Mocznikto
substancjaprzenikająca,więctenroztwórniezawiera
substancjinieprzenikających.Kiedyroztwór300mOsM
mocznikawymieszasięzECF,dodanaobjętośćroztworu
mocznikarozcieńczysubstancjenieprzenikającewECF
(S/V=C:takasamailośćsubstancjiNPwwiększejobję-
tościoznaczaniższestężeniesubstancjiNP).
TerazstężeniesubstancjinieprzenikającychwECF
jestniższeniż300mOsM.Stężeniesubstancjinieprze-
nikającychwkomórkachjestnadalrzędu300mOsM,
więcwodawpływadokomórek,abywyrównaćstężenia
substancjinieprzenikających.(Zasada:wodaprzepływa
dokompartmentuowyższymstężeniusubstancjiNP).
Komórkigromadząwodęizwiększająobjętość.Oznacza
to,żeroztwórmocznikajesthipotoniczny,mimożejest
izoosmotyczny.
Przykład2narycinie2.4pokazuje,jakmiesza-
niesubstancjiprzenikającychinieprzenikającychmoże
komplikowaćsytuację.Tenprzykładwymaga,abyśopisał
osmolarnośćitonicznośćroztworu,bazującnajegoskła-
dzie,zanimwykonaszobliczeniamatematyczne.Taka
umiejętnośćjestważnawsytuacjachklinicznych,gdy
nieznaszdokładnychobjętościpłynówworganizmie
osobypotrzebującejwlewui.v.WTABELI2.4wymieniono
kilkazasad,którepomogąciodróżnićosmolarnośćod
toniczności.
Zrozumienieróżnicmiędzyosmolarnościąatonicz-
nościąjestistotnedlapodejmowaniawłaściwychdecyzji
klinicznychdotyczącychdożylnejinfuzjipłynów.Wybór
płynudopodaniai.v.zależyodtego,jakiejdystrybucji
substancjirozpuszczonychiwodymiędzyprzestrzenią
zewnątrzkomórkowąiwewnątrzkomórkowąoczekuje
klinicysta.Jeśliproblememsąodwodnionekomórki,
właściwyroztwóri.v.musibyćhipotoniczny,gdyżto
komórkipotrzebująpłynu.Jeślisytuacjawymaga,aby
płynpozostałwprzestrzenizewnątrzkomórkowej,
zastępującutraconąkrew,dożylniepodajesięroztwór
izotoniczny.Wmedycynietonicznośćroztworujest
jednymznajważniejszychczynnikówuwzględnianych
wdożylnejterapiipłynami.
WTABELI2.5wymienionoczęstostosowaneroz-
tworyi.v.orazichprzybliżonąosmolarnośćitoniczność
TABELA2.4
Zasadyosmolarności
itoniczności
1.Przyjmij,żewszystkiesubstancjerozpuszczone
wewnątrzkomórkisąnieprzenikające
2.Porównajosmolarności,zanimumieściszkomórkę
wroztworze.(Wstanierównowagikomórkairoztwór
sązawszeizoosmotycznewzględemsiebie)
3.Tonicznośćroztworuopisujezmianyobjętości
komórkiwstanierównowagi(tab.2.3)
4.Oceńtoniczność,porównującstężeniasubstancji
nieprzenikającychwroztworzeiwkomórce.
Wypadkowyruchwodyzachodzidokompartmentu
owyższymstężeniusubstancjinieprzenikających
5.Roztworyhipoosmotycznesązawszehipotoniczne
