Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
rOzDzIAŁ2Dynamikabłon
tlenisubstancjeodżywczezmiejsca,wktórymdo-
stałysiędoorganizmu,dokomórek.
5.Dyfuzjajestbezpośredniozwiązanaztemperaturą.
Wwyższychtemperaturachcząsteczkiporuszająsię
szybciej.Ponieważdyfuzjajestefektemruchucząste-
czek,jejszybkośćrośniewrazzewzrostemtempera-
tury.Naogółzmianytemperaturyniemająistotnego
wpływunadyfuzjęuczłowieka,ponieważutrzymu-
jemywzględniestałątemperaturęciała.
6.Szybkośćdyfuzjijestodwrotnieproporcjonalnadomasy
iwielkościcząsteczki.Mniejszecząsteczkiwymagają
mniejenergii,abyprzemieszczaćsięnaodległość,
dlategodyfundująszybciej.Einsteindowiódł,że
tarciepomiędzypowierzchniącząstkiaośrodkiem,
wktórymdyfunduje,jestźródłemoporudlaruchu.
Obliczył,żedyfuzjajestodwrotnieproporcjonalna
dopromieniacząsteczki:imwiększacząsteczka,
tymwolniejszajejdyfuzjawdanymośrodku.Eks-
perymentprzedstawionynarYCINIE2.6pokazuje,że
mniejszeilżejszecząsteczkijodkupotasu(KI)dy-
fundująszybciejprzezpodłożeagarowewporówna-
niuzwiększymiicięższymicząsteczkamiczerwieni
Kongo.
7.Dyfuzjamożezachodzićwukładzieotwartymlub
międzybarieramioddzielającymidwakompartmenty.
Dyfuzjawodykolońskiejwpokojujestprzykła-
demdyfuzjizachodzącejwsystemieotwartym.Nie
mażadnychbarierdlaruchucząsteczek,któreroz-
przestrzeniająsię,takabywypełnićsobącałyukład.
Dyfuzjamożerównieżzachodzićmiędzydwoma
kompartmentami,takimijakprzestrzeńwewnątrzko-
mórkowaizewnątrzkomórkowa,aletylkowtedy,gdy
barierajeoddzielającaumożliwiadyfuzjęcząsteczek.
Naprzykładjeślizamknieszbutelkęzwodąkolońską
rYC.2.6
(a)Dołkinapłytceagarowejsąwypełnionedwomabarwnikami
orównymstężeniu:jodkiempotasu(KI,166Da)
iczerwieniąKongo(697Da).
Eksperymentdotyczącydyfuzji
(b)Po90minmniejszyilżejszyKIdyfundowałprzezżel,
zabarwiającwiększyobszar.
KI
Czas=0min
CzerwieńKongo
Czas=90min
TABELA2.6
Zasadydyfuzjicząsteczekobojętnychelektrycznie
Ogólnewłaściwościdyfuzji
1.
Dyfuzjawykorzystujeenergiękinetycznąruchucząsteczekiniewymagazewnętrznegoźródłaenergii
2.
Cząsteczkidyfundujązobszaruowyższymstężeniudoobszaruoniższymstężeniu
3.
Dyfuzjatrwaażstężeniaosiągnąrównowagę,jednakruchcząsteczektrwanawetpoosiągnięciurównowagi
4.
Dyfuzjajestszybsza:
−przywiększychgradientachstężeń
−nakrótszedystanse
−wwyższychtemperaturach
−dlamniejszychcząsteczek
5.
Dyfuzjamożezachodzićwukładachotwartychlubprzechodzićprzezbarieręrozdzielającądwaukłady
Prostadyfuzjaprzezbłonę
6.
Prędkośćdyfuzjiprzezbłonęjestwiększa,jeśli:
−powierzchniabłonyjestwiększa
−błonajestcieńsza
−gradientstężeńjestwiększy
−błonajestbardziejprzepuszczalnadlacząsteczki
7.
Przepuszczalnośćbłonydlacząsteczkizależyod:
−rozpuszczalnościcząsteczkiwtłuszczach
−rozmiarucząsteczki
−składulipidówbłony
