Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Obwodowyukładnerwowytworząleżącepozamózgowiemirdzeniemkręgowym
zwojenerwowe(skupiskaciałkomórkowych)oraznerwyczaszkoweirdzeniowe
(skupiskawłókien),któreprzewodząsygnałyodidowszystkichobszarówciała.
Podwzględemczynnościowymwukładzienerwowymtakżewyróżniasiędwieczęści:
1.Układsomatyczny,któryznajdujesiępodkontroląkorymózguidalejdzielisięna
częśćczuciową(aferentną),któraprzetwarzaiprzewodziinformacjepochodzące
zreceptorówcałegociała,orazczęśćruchową(motoryczną,eferentną),którawysy-
łasygnałydomięśnipoprzecznieprążkowanychszkieletowych.
2.Układautonomiczny,któryregulujeczynnośćnarządówwewnętrznychorazmetabo-
lizmtkaneknadrodzeodruchowej,automatycznej,niezależnieodwoli,współdziała-
jączukłademdokrewnym.Wjegoobrębiewydzielasiętrzyzasadniczeczęści:współ-
czulną(sympatyczną),przywspółczulną(parasympatyczną)ienteryczną(jelitową).
2.2.Neuron–jednostkastrukturalna
iczynnościowa
Szacujesię,żeczłowiekposiadaponad100miliardówneuronów,zróżnicowanychpod
względemwielkości,kształtu,liczbyizasięguwypustek,rodzajówpołączeń,wydziela-
nychmediatorówchemicznychipełnionychfunkcji.Pewnecechyneuronusąjednak
uniwersalne,wspólnedlaniemalwszystkichtypówkomóreknerwowych.Sąto:
•
pobudliwość,czylizdolnośćdoreakcjinabodźce;
•
przewodnictwo,czylizdolnośćszybkiegoprzenoszeniasygnałuelektrycznegonawet
nadużeodległości;
•
wydzielaniemediatorachemicznego,dziękiktóremumożliwejestprzekazaniein-
formacjidodrugiejkomórki.
Każdyneuronkontaktujesięzinnymineuronamiijestwłączonywsiećneuronalną,
tworzącąośrodkowyukładnerwowy.
2.2.1.Strukturaneuronu
Typowyneuronposiadaczteryodmiennemorfologicznieifunkcjonalnieregiony(ryc.2.1):
•
Ciałokomórkowe(soma,perykarion)maśrednicęod20do100um,jestpokryte
błonąkomórkową,zawierajądrozjąderkiem,cytoplazmęorazwiększośćinnychty-
powychorganellikomórkowych.Stanowionogłównecentrummetaboliczneneuro-
nu,wktórymodbywasięsyntezapeptydówibiałek,enzymówkoniecznychdosyn-
tezywiększościprzekaźnikówchemicznych,czylineurotransmiterów.Naciele
komórkowymjestzlokalizowanychwielesynaps–miejsckontaktutworzonych
przezzakończeniainnychneuronów,wktórychdochodzidoodbioruprzekazywa-
nychprzezniesygnałów.
•
Dendrytysąwypustkamiwychodzącymizciałakomórkowegoizawierającytopla-
zmęztakimisamymiorganellami.Częstorozgałęziająsiędrzewkowatonawetna
kilkamilimetrów,copozwalanaogromnezwiększeniepowierzchnibłonykomór-
kowej,atymsamymzwiększenieliczbysynapsprzesyłającychsygnałyzinnychneu-
23