Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.5.2.Potencjałczynnościowy
Bodziec(lubsumabodźców)działającynaneuronwywołujezmianęwbłoniekomór-
kowej,polegającąnajczęściejnaaktywacjikanałówjonowych,czegoskutkiemjest
przepływjonówprzezbłonękomórkowąizmianagradientuelektrycznegopomiędzy
obiemastronamibłony.Działającenaneuronbodźcemogąpowodowaćzmniejszenie
lubzwiększenietejróżnicypotencjałów.Wpierwszymprzypadkubędziemymówić
odepolaryzacji(np.kiedydojdziedoaktywacjikanałówsodowychinapływujonów
Na
+
downętrzaneuronu),wdrugimohiperpolaryzacjibłonykomórkowej(np.kie-
dydojdziedoaktywacjikanałówpotasowychiwypływujonówK
+
zkomórki).Depola-
ryzacjazmniejszaróżnicępotencjałówitymsamymzwiększapobudliwośćneuronu.
Natomiasthiperpolaryzacjazwiększaróżnicępotencjałówizmniejszapobudliwość
neuronu(hamujewdanymmomenciejegoaktywność).
Bodzieconiewielkiejsile(podprogowy)jestnieefektywny,wywołujejedynienie-
wielką,miejscowązmianępotencjałubłonowego.Jeżelijednakbodziecpobudzający
neuronjestwystarczającosilny(bodziecprogowylubnadprogowy),następujegwałtow-
nadepolaryzacja,którejefektemjestimpulsnerwowypotencjałczynnościowy(ryc.
2.4).Wewszystkichneuronachprocestenprzebiegazawszewpodobnysposóbimoż-
nawnimwyróżnićnastępującefazy:
1)lokalnazmianapotencjałubłonowegonaskutekotwarciakanałówsodowychwbło-
niekomórkowej;
2)osiągnięcieprogupobudliwościneuronu(tzn.poziomuwyładowań,zwykle
10–20mVpowyżejpotencjałuspoczynkowego);
3)potencjałiglicowygwałtownadepolaryzacja,powodującaodwrócenieładunków
poobustronachbłony,naskutekszybkiego,kaskadowegootwieraniasiębramko-
Ryc0
2040Potencjałczynnościowy.Działaniesynapspowodujehamowanie(IPSP)lubpobudzenieneuro-
nu(EPSP)bodźcempodprogowym,którywyzwalalokalnypotencjałiniewywołujepotencjałuczynno-
ściowego.Natomiastzastosowaniebodźcaowiększejsileumożliwiaosiągnięcieprogudepolaryzacjiige-
nerowaniepotencjałuczynnościowego.Zewzględunaswójkształt,ostryigwałtownywzrostorazszybki
spadekpotencjałczynnościowynazywanybywaczasemiglicowym.Poniżejzapisupotencjałuzaznaczono
zmianyprzepuszczalnościbłonykomórkowejdlajonówsoduipotasuzachodzącewtrakciepobudzenia.
31