Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
drzewiastych.Tkankiwzmacniającenadały
sztywnośćłodydze,copozwoliłoroślinom
nietylkoosiągnąćwielkierozmiary,lecz
takżezmienićarchitekturępęduitworzyć
liczneodgałęzienia.
Tkankawzmacniająca(mechaniczna)jest
tkankąniejednorodną,naktórąskładająsię
kolenchymaisklerenchyma,tworząceste-
rom.Chociażwykazujądalekoidąceróż-
nicewbudowie,spełniajątęsamąfunk-
cję.Wspólnącechąsązgrubiałeścianyich
komórek,copowoduje,żeorgany,wktó-
rychwystępujetkankawzmacniająca,cha-
rakteryzująsięsztywnościąielastycznoś-
cią.Obiefrakcjetkankiwystępująrazem
wroślinie,alepojawiająsięwinnymetapie
rozwojuiwróżnychmiejscachworganie.
Takiezachowaniejestodzwierciedleniem
ichbudowy.
Kolenchyma(zwarcica)wporównaniu
zesklerenchymąjestwysocedynamiczna.
Umożliwiajejtoobecnośćpierwotnejścia-
nykomórkowej,którawykazujeplastycz-
nośćizdolnośćdodeformacjiprzezciś-
nienieturgorowelubnaprężeniakomórki
izachowanienowegokształtu,nawetgdy
warunkiustąpią.Stądkolenchymajest
głównątkankąwzmacniającąrosnących
częścirośliny,któresąpoddawaneinten-
sywnemuwydłużaniuprzezturgor,wspie-
rającichwzrost.Występujewperyferycz-
nychczęściachmłodychpędów,ogonkach
liściowychczydużychnerwachliściowych.
Kolenchymanabierazdolnościmecha-
nicznychnaskutekzagęszczeniaigrubie-
niaściankomórkowych.Materiałbudu-
jącyścianęniejestjednakrozmieszczony
regularnie,copowoduje,żezgrubiałeścia-
nywystępująwokreślonychmiejscach.
Wzależnościodlokalizacjizgrubieńścia-
nykomórkowejwyróżniasiękolenchymę
kątową,wktórejzgrubieniawystępująna
stykukilkukomórek(np.wogonkachliś-
ciowychmorwy);kolenchymępłatową,
zezgrubiałymiperyklinalnymiścianami
stycznymi;kolenchymęlukową,wktórej
zgrubiałesąścianyotaczająceprzestwór
48
międzykomórkowy,np.ulepiężnika,
orazkolenchymęwłóknistą-ześcianami
równomierniezgrubiałymi,np.wogon-
kachliściowychklonu,lipyimagnolii
(rys.1.46A-C).
Podobniejakotaczającejekomórkikolen-
chymamażywyprotoplast,niezbędnydo
kontrolowaniastanuhydratacjiorazgrubie-
niaścianykomórkowej.
Wrośliniekolenchymawystępujewfor-
miepasmlubpokładówkomórek,wze-
wnętrznychpartiachorganów.Rzadkoza-
wierachloroplastyijestzdolnadowzrostu
wydłużeniowego.Wstarszychorganach
kolenchymapodlegaróżnicowaniuwfelo-
genlubusztywniasię,ulegającsklerifikacji
przezlignifikację.
Sklerenchyma(twardzica)zbudowana
jestzkomórekosilniezgrubiałychścianach
wtórnych,którychdrewnieniedoprowadza
prawiezawszedozanikuprotoplastu.Takie
ścianytracąplastyczność,alezyskująela-
styczność,coprzekładasięnaodporność
narozciąganie,ściskanie,zginanie,złamanie
iskręcanie.Stądwystępująwczęściachroś-
linwyrośniętych,gdziekomórkizakończy-
ływzrostiosiągnęływłaściwykształtiroz-
miar.Sklerenchymawystępujewpostaci
włókienikomórekkamiennych.Włókna
(stereidy)(rys.1.46D)tosilniewydłu-
żonewrzecionowatekomórkiomałym
świetleigrubych,zdrewniałychścianach.
Występująwpostaciwarstwleżącychpod
epidermą(hipodermasklerenchymatycz-
nawłodygachroślinjednoliściennych),
pochw(włóknadrzewneiłykowewiązek
przewodzących)czypasmzanurzonych
wparenchymie.Funkcjewzmacniające
iochronnespełniająrównieżizodiame-
tryczne,opolimorficznychkształtachko-
mórkikamienne(sklereidy)(rys.1.46E).
Komórkikamienne(sklereidy)majągru-
bą,zdrewniałą,częstoulegającąsuberyniza-
cjiimineralizacjiścianęwtórnązjamkami
prostymi.Mogąwystępowaćpojedynczo
(idioblasty),wskupieniachlubtworzyć
warstwy,np.wperydermiejakowarstwa
