Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zdrowiepsychiczne–podstawowezagadnienia
7
Patologia
Norma
Geniusz
Rycina1.1.Continnumnorma–braknormyiprzeciwległebiegunysprawnościintelek-
tualnej.
zaburzeńiodchyleńodnormybardzorzadkoomawiasiępojęcie„geniusz”,natomiast
niemalzawszewystępujeopisniepełnosprawnościintelektualnej.Przydefiniowaniu
nienormalnościistotnyokazujesięsądwartościujący.Możnapowiedzieć,żenacon-
tinuumnorma–braknormywystępujądwabieguny,inplusiinminus,któreopisują
zarównonegatywneodchylenia(zaburzenia,patologie),jakipozytywneodmienno-
ści(geniusz,nadzwyczajneumiejętności).
Odwoływaniesiędonorm,awięctypowegowykonania,łatwoprowadzidoutoż-
samianiapatologiiznietypowością.Założenie,żestatystycznarzadkośćjestsynoni-
memchoroby,znalazłoswójwyrazwtzw.hipoteziedewiacyjnejBerga(deviation
hypothesis),opublikowanejporazpierwszywJournalofPsychologyw1955roku.
1.3.3.Elementypatologii
Niejestmożliweokreśleniewarunkukoniecznegoaniwarunkuwystarczającegodla
stwierdzeniapatologii.Nieistniejeżadenpojedynczyelement,którybyłbywspólny
dlawszystkichprzypadkówpatologiianiżadenelement,którybyłbywspólnydla
wszystkichprzypadkównormy.Niemożnośćzdefiniowanianienormalnościnieozna-
cza,żezjawiskotonieistniejelubżeniemożnagorozpoznać.Poniżejprzedstawio-
nosiedemwłaściwości,któresąbranepoduwagę,gdyoceniamy,czydanezacho-
wanielubosobaodbiegająodprzyjętejnormy.
t
Cierpienie–niejestwarunkiemkoniecznymaniwarunkiemwystarczającymdla
stwierdzeniapatologii.Mówiąconienormalności,należyzawszebraćpoduwagę
okoliczności,którymcierpienietowarzyszy,np.smutekpośmiercibliskiejosoby.
t
Trudnościwprzystosowaniusię–czydanezachowaniejest„adaptacyjne”,
czypozwalaosiągaćjednostcecele,któreonasobiestawia,czyjednostkajest
zdolnadopracyiutrzymywaniasatysfakcjonującychrelacjizinnymi.
t
Nieracjonalnośćidziwaczność–mamyznimidoczynienia,gdyzachowanie
danejosobyjestpozbawionesensuiniemożnagowyjaśnićżadnymiokolicz-
nościami.
t
Nieprzewidywalnośćiutratakontroli–zakładamy,żezachowaniainnych
ludzisąprzewidywalneorazżekontrolująoniswojezachowania.Wsytuacjach
niejasnychczujemysięniepewnie,tracimypoczuciebezpieczeństwa.Zachowanie
jestocenianejakonieprzewidywalnewówczas,gdysąłamaneprzyjętereguły