Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
trobie.Obniżenietemperaturyczęścirdzennejciałapowodujebowiempobudze-
nieukładuwspółczulno-nadnerczowego,cowyrażasięzwiększeniemstężenia
aminkatecholowychwekrwi.Następujeteżzwiększeniewytwarzaniawpod-
wzgórzuhormonuuwalnianiatyreotropiny,którypowodujewprzysadcewzrost
wydzielaniatyreotropiny.Tazkoleizwiększawydzielaniewgruczoletarczo-
wymtyroksyny,powodującejzwiększeniemetabolizmukomórkowego.
Termogenezadrżeniowaniemożeutrzymywaćsięprzezdługiczas,wzwiązku
zczym,jeśliprzydalszejutracieciepłatemperaturawewnętrznaciałaobniżasiędo
34–330C,pojawiająsięzaburzeniaświadomości,awtemperaturze28–250Cnastę-
pujeśmierćwskutekmigotaniakomór.
Uosóbstarszychzmniejszasięsprawnośćmechanizmówtermoregulacji.wy-
stępujezmniejszeniezdolnościdoutrzymaniastałejtemperaturyczęścirdzennej
ciała.Równocześniewystępujezmniejszeniezdolnościróżnicowaniatemperatury
otoczeniaprzeztermoreceptory.Powodujetoopóźnienieuruchamianiatermogene-
zydrżeniowej,awkonsekwencjiobniżenietemperaturywewnętrznejciaławpo-
równaniuzosobamiwsilewieku.Natomiastdzieciiniemowlęta,zpowodubraku
termogenezydrżeniowejorazniewykształconejkontrolinaczynioruchowej,atakże
większejpowierzchniciaławstosunkudojegomasy,tracąciepłowniskiejtempe-
raturzeotoczeniaszybciejniżosobydorosłe.Jedynymmechanizmemobronyprzed
zimnempozostajeunichwytwarzanieciepławbrązowejtkancetłuszczowejiwą-
trobie.
Poprzekroczeniukrytycznegopoziomutemperaturyciałaośrodektermoregu-
lacjipowodujezwiększenieutratyciepłaprzezpobudzeniewydzielaniapotuiza-
hamowanieośrodkówwspółczulnych,wnastępstwieczegoprzezzaniknapięcia
zwężającegodochodzidorozszerzenianaczyńkrwionośnychskóry.Równocześnie
zostajezahamowanetworzenieciepła.
Poziomnastawieniapodwzgórzanakrytycznątemperaturęwnętrzaciałamoże
zostaćzmienionywpewnymstopniuprzezsygnałydocierającedoośrodkatermo-
regulacjizreceptorówobwodowych.Naprzykładprzegrzanietermoreceptorów
skórylubrdzeniakręgowegomożezmniejszyćjejpoziomodkilkudziesiętnych
stopniado2,0,anawet3,00C.Oznaczato,żepoceniesię,którenormalniepojawi
siępoprzekroczeniutemperaturyciała37,60C,wtymprzypadkuwystąpijużpo-
wyżej360C,lubodwrotnie,żewzrostwytwarzaniaciepłanastąpijużponiżej360C.
Zkoleikrańcowodużezimnomożepodwyższyćtenpoziomkrytycznejtemperatu-
rytermostatuludzkiegookilkadziesiątychczęścistopniado10Cczywięcej.
wprzypadkuoddziaływaniazimnanaczłowiekaprzezwystarczającodługiczas
rozwinąćsięmożeadaptacja:
zHipotermiczna,polegającanareagowaniunazimnozmniejszeniemwytwarza-
niaciepłaiobniżeniemtemperaturyczęścirdzennejciała.
zMetaboliczna,wpostaciuruchamianiatermogenezybezdrżeniowej.
zIzolacyjna,związanazezwiększeniemgrubościpodskórnejtkankitłuszczowej
podwpływemdługotrwałejekspozycjinazimno.
zMiejscowa,polegającanawystępowaniuwyższejtemperaturyskórywskutek
większegoprzepływukrwiprzeznaczyniaskórneniżuludzibeztejadaptacji
domiejscowooddziałującegozimna.Adaptacjitejtowarzyszyteżwystępowa-
nieczęstszejiwiększejamplitudyfalLewisa.
43
