Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Regulacjatemperaturyciaławpowietrzu
Oddawanieciepłaprzezpromieniowanie,przewodzenieikonwekcjędopowie-
trzajesttymwiększe,imwyższajesttemperaturaskóryiimniższajesttemperatu-
rapowietrza.Tenmechanizmoddawaniaprzezorganizmciepłastajesięniesku-
teczny,gdytemperaturapowietrzawzrastapowyżej350C.Zagrażającemuwtych
warunkachudarowicieplnemu,wskutekpobieraniaprzezorganizmciepła,zapo-
biegajedyniepoceniesięiodparowaniewodyzpotuzależneodtemperatury,wil-
gotnościiruchupowietrza.wpoczątkowymokresiezagrożeniaprzegrzaniem
iudaremcieplnymochronnywpływwywiera,jakjużpodanopoprzednio,różnica
temperaturmiędzypowierzchniąciałaijegownętrzem,copowoduje,żeorganizm
możepobraćpewnąilośćciepłazanimwszystkieczęściciałaosiągnątemperaturę
370C.
Przytemperaturzepowietrzawzakresie26–300Cnagiczłowiekwbezruchure-
gulujetemperaturęswegoorganizmucałąpowierzchniąskóryprzyudzialezmie-
niającejsięokresowośrednicynaczyńkrwionośnych,którezwężająsięlubrozsze-
rzają.Przyobniżeniutemperaturypowietrzazmniejszasięprzepływkrwiprzez
skórę,apodwyższenietemperaturyśrodowiskazewnętrznegozwiększago.Tempe-
raturypowietrzawyższeniż350Cpowodująnagływzrostukrwieniaprzede
wszystkimkończyn.
wzrosttemperaturyskóry,doktóregoprzyczyniasięteżrozszerzenienaczyń
skórnych,wtymotwarcienieczynnychnaczyńwłosowatychispowolnienieprze-
pływukrwi,zwiększaznacznieutratęciepładootoczenia,przedewszystkimprzez
przewodzenieipromieniowanie.Parowaniepotu,wydzielanegowtychwarunkach
wdużychilościach(tymwiększych,imbardziejsuchejestpowietrze),powoduje
dodatkowąutratęciepła.Sprawiato,żekrewpowracającadoczęścirdzennejjest
chłodniejsza.Następujeteżprzyspieszenieoddychaniawskutekwzrostutempera-
turybłonśluzowychdrógoddechowych,cozwiększaprzeziewniewidoczny.
wzimniewystępujezjawiskoodwrotne:naczyniaskóryzwężająsięiprzyspie-
szasięprzeznieprzepływkrwi,cozmniejszautratęciepła.Powstającewtych
warunkachdreszczedostarczajądodatkowychilościciepła.
Sątomechanizmyskuteczniezapewniającestałątemperaturęciałamimosto-
sunkowodużychwahańtemperaturystalezachodzącychwśrodowiskuzewnętrz-
nym.Stałatemperaturaciałajestutrzymananawetlatem,kiedydociepładostar-
czanegoprzezpromieniowaniesłonecznedochodziciepłowytwarzanewwyniku
przemianymateriipodczaswysiłkufizycznego.Temperaturaczęścikorowejciała
Tabela9.Najważniejszeczynniki,odktórychzależywpływciepłalubzimnanaorganizm
z
Wielkośćróżnicytemperaturyośrodkaiciała
z
z
z
z
Czasoddziaływania
Dynamikaoddziaływania
Wielkośćpowierzchnioddziaływania
Właściwościfizyczneośrodka
z
Właściwościosobnicze(wiek,płeć,konstytucja)
z
z
Rodzajiokreschoroby
Stopieńadaptacji(zahartowania)
44
