Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Przekłady
wiekodniesieniado(czytoapriori,czyteżaposteriori)określonego
przedmiotu,zkoleifizykazajmujesięwyłącznieaposterioriokreślo-
nymprzedmiotem.Naprzykładformazdańhipotetycznychwlogice
wyrażonajestnastępująco:Jeślijakaśrzeczjestuzasadniona,to
musijąkoniecznieuzasadniaćinnarzecz.Wzdaniutympodmiot
(rzecz)jestokreślonyjedynieprzezpredykat(stosunekprzesłankido
wniosku).Tosamowfizycejestwyrażonetak:Ciepłorozszerzapo-
wietrze,gdziepodmiottejrelacji(ciepłaipowietrza)jestokreślony
napodstawiewarunkówaposteriorycznych.Wmetafizycezkoleito
samowyrażasięnastępująco:JeśliApoprzedzaBwedługjakiejś
reguły(zasady,prawa),sprawiato,żewarunekdlaAjestkoniecz-
nymwarunkiemdlaB.Wtymprzypadkupodmiotrelacji(przyczyny
iskutku)jestokreślonyaprioridziękiczasowejokreślalności(na-
stępstwawedługzasady).Wkonsekwencjipojęcielubtwierdzeniedo-
tycząceprzyczynynależydometafizyki.Możnaprzyrównywaćprzed-
miotylogikidotranscendentalnychwielkości(którychnieokreśla
żadnealgebraicznedziałaniewstosunkudosiebienawzajem),na-
leżącychdometafizyki,zezmiennymi(któresąokreślonetylkoprzez
ichwzajemneodniesieniedosiebie)ite,którenależądofizyki,moż-
nautożsamićzwielkościamirozciągłymi.
§71
Prawosprzecznościjestformalnązasadąwszystkichsądównegatyw-
nychimożebyćtakżeniewprostzasadąsądówpozytywnych.
§82
Tojestformalne„nic”.Amaterialne„nic”jestmyśleniemoczymś
nieokreślonym.
§143
Poznanie,toznaczysąd,majakąśpodstawę(rację).Aleprzedmiot
rzeczywistyniemaracji,lecztylkouzasadnienie.Jednopoznaniejest
1„»Nic«jestnegatywne(zob.§54).Jestniewyobrażalne,niemożliwe,wyklu-
czającesię(zob.absurdw§13),jestniedorzecznymuwikłaniem,błędnymwymiesza-
niemczegoś,jestsprzecznością:tojestAinie-Azarazem.Innyprzykład:nieistnieje
żadenpodmiotsprzecznegoorzekania;jeszczeinaczej:nicjestiniejestzarazem
(0=A+nie-A).Toprawonazywasięzasadąsprzecznościijestabsolutniepierwszą
zasadą”.A.G.Baumgarten:Metafizyka.Przeł.J.Surzyn.Kęty2012,s.33.
Przywszystkichparagrafach,któreprzywołujeMajmonzMetafizykiBaumgartena
podajędlaporównaniaichtreśćwprzypisach.
2„Nie-nicjestczymś,toznaczy:czymśwyobrażalnym,czymś,coniezawiera
sprzeczności,czymś,coniejestAinie-Azarazem,jestzatemmożliwe”.Ibidem,s.34.
3„Racja(podstawa,hipoteza)jesttym,naczegopodstawiemożnapoznać,dla-
czegocośjest.Stwierdzenieposiadaniaracjilubstwierdzenie,żewczymśjestpewna
racja,nazywasiętegoczegośuzasadnieniem,aowocośjestodtejracjizależne.
Stwierdzanie,żecośjestracjączegoślubcośjestuzasadnione,lubteżitego,itego,
towskazywanienazwiązek—wzajemneuzależnienie”.Ibidem,s.36—37.
