Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odpowiedź?
25
nczłowiekjestś”36.Jakjednakzauważabadaczka,nniewykluczato[ś]wni-
czym»obsesji«powracaniadosiebie,formowaniasiebiecałegoiuchwytnego,
wyróżnionegoiokreślonego.Tachęćwpisaniaswego»ja«wcałośćjestprzecież
ważkimnawykiemmyślowym[ś]”37.Wkonsekwencjitożsamośćjestwspółcześ-
nienietylkomodnąkategorią,lecztakżeniezwykleposzukiwanymtowarem.
Nieustannetropienietożsamości,charakterystycznezarównodlabadaczy,jak
iartystów(wystarczywspomniećotwórcachtakichjakJimJarmuschczyWim
Wenders)jestnajprawdopodobniejwyrazemlęków,jakierodzidoświadczenie
rozproszonejtożsamości,zktórychnajważniejszywydajesięegzystencjalny
nlękosiebie.Siebie-trudnegodouchwyceniajakoprzedmiot,októrysięlęka.
Siebie-niekonieczneodczuwanegojakopodmiotdziałań[ś].Wreszcielęk
oSiebie,araczejokogoś,októrymniesposóbjużnawetmyślećjakoosobie”38.
Wjakisposóbzatemokreślaćpodmiotowośćwświecie,wktórympytanieoto,
kim/czymjestczłowiek,wydajesiępozbawioneodpowiedzi?Iwjakisposób
scharakteryzowaćmiejscetegopodmiotuwuniwersumproblemówetycznych
iduchowych?
Wposzukiwaniuczynnikaspajającego,umożliwiającegoposkładanieroz-
proszonychelementówJa,badaczesięgająporozmaitekoncepcjepsychologiczne
ifilozoficzne.Współczesnaliteraturaprzedmiotupełnajestodwołańdopsycho-
analizyczykognitywizmu,sięgasięwniejpokategorietakiejakukutyprzez
WolfgangaWelschaterminnrozumtranswersalny”czyDeleuze)owskienkłą-
cze”.Zpewnościąjednymzciekawszychspostrzeżeńdotyczącychpodmiotowo-
ściokazałosięodkryciejejnarracyjnegocharakteru.Jakzauważająredaktorzy
tomuNarrativeandConsciousness:
Historie,któreopowiadamysamymsobieiinnym,dlanassamychidla
innychsągłównymsposobempoznawaniasiebieiinnychi-cozatymidzie-
wzbogacanianaszejświadomości.[ś]Założenie,żenarracyjnekonstrukcjesą
niezbędnedlazaistnieniaświadomegodoświadczenia,niejestjednakwystar-
czającebezdystynktywnegowyjaśnienianarracyjnościwjejrelacjidoświado-
mości39.
Podmiotowość-takjakświadomość-jestnarracyjna,ponieważskłada
sięnaniąszeregopowieści-indywidualnychizbiorowychwspomnień,trady-
cji,mitów(takżetychwspółczesnych,ojakichpisałRolandBarthes),anegdot
iwypowiedzi,którewspólniedająodpowiedźnapytanieoto,kimjesteśmy.
Itoprzedewszystkimuczestnictwowróżnychdyskursachorazumiejętność
36Por.ibidem,s.44.
37Ibidem.
38Ibidem,s.126.
39G.Fireman,T.McVay,O.Flanagan:Introduction.In:NarrativeandConsciousness.
Eds.G.Fireman,T.McVay,O.Flanagan.NewYork2003,s.3.
