Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Świadomośćobrazu
35
nietylkojużświadomościdziełasztukiaświadomości,tegoco
jestwdzielesztukiutrwalone,zapisane.Stawiapytaniaomodel
mimesis,operspektywęogląduświata,rzeczywistości,okatego-
rięprawdziwościbądźpozoruświata,o„poczucierzeczywisto-
ści”kartezjańskiebądźpostmodernistyczne.Todwatypyświa-
domości,dwabiegunypodejściado„ja”
,rozumuipostrzegania:
klasycznykartezjańskiiantykartezjańskiodBergsonapoczyna-
jąc,poprzezMerleau-Ponty,ego,Derridę,naLyotardziekończąc.
JacquesDerridawPsyché.Odkrywanieinnegostawiającpy-
tanie:„Cóżjeszczebędęwstanieodkryć”
,zauważmy–„ja”co
mogęodkryć,jakdalekosięgaijakajestmojainwencja[pod-
kreślenia–AP]odkrywcypowywodzie,czymjestinwencjaido
czegosięsprowadza,powiada:„Innejesttym,conieodkrywasa-
megosiebie,awięcjedynymodkryciemwświecie,jedynymod-
kryciemświata,naszymodkryciem,którejednocześnieodkrywa
nassamych.Innebowiemzawszejestinnympoczątkiemiźród-
łemświata,myzaśwciążpozostajemydoodkrycia.Podobniejak
naszeistnienieiistnieniesamo.Pozaistnieniem”15.
Powiedzianychjesttukilkakwestii.Popierwsze–żedood-
kryciainnegopotrzebnejest„ja”
,żeodkrycieinnegojedyniejest
możliwepoprzez„ja”
,żejesttojedyneodkrycie.Podrugie–że
wektory„ja”i„inne”działająnaprzemiennie:„inne”takżenas
odkrywa.
Znaczytotakże,żeinwencja,którajestjednocześnieipo-
mysłowością,izdolnościąwynajdywania,iumiejętnościąod-
krywania(zwracanatouwagętłumacziznawcadziełaDerri-
dyMichałPawełMarkowski16),mojainwencjapoprzezmoje„ja”
jestjedynymźródłem,doświadczaniemiświadomościąświata.
TekstDerridykończysiępowtórzeniempostawionegonapo-
czątkupytania:„Cóżjeszczebędęwstanieodkryć,zapytywaliście
Państwonapoczątku–piszefilozof.–Ioczywiście,jakwidzie-
liście,nicsięztymniekryło.Inne:to,cosamosięnieodkrywa.
15J.Derrida,Psyche.Odkrywanieinnego,tłum.M.P
.Markowski,w:Post-
modernizm.Antologiaprzekładów,podred.R.Nycza,Kraków1997,s.105.
16Tamże,s.82.
