Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WaldemarCzachur
dzonychzinicjatywyPolski;wobuspołeczeństwachrzeczonedoświadczeniaorazskrajne
emocjebyłyświadomiewykorzystywanedocelówpolitycznych,byowąnieufnośćpo
obustronachOdrypogłębiać;
2)otwartydialogpolsko-niemiecki,wtymrównieżociężarzedoświadczeńzokresuII
wojnyświatowej,utrudnionybyłprzeztrwającązimnąwojnęiutworzenieżelaznej
kurtyny;Polskastałasięczęściąblokusowieckiego,NiemcyZachodnie-częściąwolnego
idemokratycznegoZachodu;
3)polityczneelityRFN,częścioworównieżpodnaciskiemwypędzonych,niechciałypogo-
dzićsięznowąpolsko-niemieckągranicąnaOdrzeiNysie,atymsamymzutratąziem
wschodnich;polskaelitakomunistyczna-alerównieżiniekomunistycznaelitazwiązana
zKościołemKatolickim-postrzegałyzachodniągranicęPolskiijejnoweterenynaza-
chodziejakoodszkodowaniezautraconeziemiewschodnie(Kresy);ponieważformalnie
granicapolsko-niemieckaostatecznieuznanamiałabyćpodczaskonferencjipokojowej,
RFNstałanastanowisku,żewyznaczonyprzezuczestnikówkonferencjiwPoczdamie
przebieggranicynaOdrzeiNysieniejestostateczny;rządPRLniewidziałwtejkwestii
szerokiegopolamanewrudlaNiemców(por.Bingen,1997;Borodziej,Ziemer,2000;
Wóycicki,Czachur,2009).
Wpołowielat60.,podczasSoboruWatykańskiegoII,pojawiłasiępierwszapoIIwoj-
nieświatowejmożliwośćpoznaniasiępolskichiniemieckichbiskupów.Polskiepiskopat
przygotowywałsięwtymczasiedoświętowania1000-leciachrztuPolskiipodjąłdecyzję
ozaproszeniudokrajunamajoweuroczystościw1966rokuprzedstawicieli55episkopa-
tówzcałegoświata,wtymrównieżzNiemiec.Zaproszenieprzedstawicieliniemieckiego
episkopatubyłoszczególnieznaczące,ponieważwymagałopewnejotwartości,krytycznego
spojrzenianatrudnesąsiedztwoorazzarysowaniakonstruktywnejwizjiprzyszłychrelacji.
WynikałorównieżzduchanowennyprzygotowującejnaróddoMilleniumizduchaSoboru
WatykańskiegoII.
Autoremorędziabyłabp.BolesławKominek,metropolitawrocławski.Napisanypo
niemieckulistpodpisalibiskupipolscyobecninaSoborzeWatykańskimIIi18listopada
1965rokuwWatykanieprzekazaligobiskupomniemieckim.Odpowiedźnadeszła5grudnia
1965rokuimocnorozczarowała,ponieważzabrakłowniejakceptacjidlagranicynaOdrze
iNysie.PojednawczytonlistusprowokowałwPolsceszerokąkampaniępropagandową
władzkomunistycznychskierowanąprzeciwkoKościołowi,apełnąoskarżeńorzekomą
zdradęinteresównarodowych.Treśćlistubyłabowiemsprzecznazoficjalnąkomunistyczną
propagandą,podkreślającązagrożenie,jakimdlaPolskimiałybyćNiemcyZachodnie(por.
Madajczyk,1994;Stehle,1994;Kerski,Kycia,Żurek,2006;Żurek,2010).
Skierowaneprzezbiskupówpolskichdobiskupówniemieckichorędziemiałopełnić
trzyfunkcje:
●pragmatyczną,ponieważchodziłoozaproszenieniemieckiegoepiskopatunauroczystości
milenijneplanowanena1966rok;
●teologiczną,gdyżwyrażałogotowośćdodialoguorazprzebaczeniazazbrodnieIIwojny
światowej;
●politycznąotyle,żebyłatopróbauwrażliwienianiemieckichbiskupównakwestie
związanezkoniecznościąuznaniagranicynaOdrzeiNysie,cowRFNstanowiłotemat
trudny.
14
